kartA vedayitA cha mA bhavatu vA vastvev sanchintyatAm .
chchichchintAmaNimAlikeyamabhitopyekA chakAstvev na ..209..
kartRu karma cha sadaikamiShyate ..210..
shlokArtha : — [kartu cha vedayitu yukti vashata bheda astu vA abheda api ] ka rtAkA aur bhoktAkA yukti ke vashase bhed ho yA abhed ho, [vA kartA cha vedayitA mA bhavatu ] athavA ka rtA aur bhoktA donon na hon; [vastu ev sanchintyatAm ] vastukA hI anubhav karo . [nipuNai sUtre iv ih Atmani protA chit-chintAmaNi-mAlikA kvachit bhettun na shakyA ] jaise chatur puruShonke dvArA Doremen piroI gaI maNiyonkI mAlA bhedI nahIn jA sakatI, usIprakAr AtmAmen piroI gaI chaitanyarUp chintAmaNikI mAlA bhI kabhI kisIse bhedI nahIn jA sakatI; [iyam ekA ] aisI yah AtmArUp mAlA ek hI, [na abhita api chakAstu ev ] hamen samastatayA prakAshamAn ho (arthAt nityatva, anityatva Adike vik lpa chhUTakar hamen AtmAkA nirvik lpa anubhav ho)
bhAvArtha : — AtmA vastu honese dravyaparyAyAtmak hai . isaliye usamen chaitanyake pariNamanarUp paryAyake bhedonkI apekShAse to kartA-bhoktAkA bhed hai aur chinmAtradravyakI apekShAse bhed nahIn hai; isaprakAr bhed-abhed ho . athavA chinmAtra anubhavanamen bhed-abhed kyon kahanA chAhiye ? (AtmAko) kartA-bhoktA hI na kahanA chAhiye, vastumAtrakA anubhav karanA chAhiye . jaise maNiyonkI mAlAmen maNiyonkI aur DorekI vivakShAse bhed-abhed hai, parantu mAlAmAtrake grahaN karane par bhedAbhed-vikalpa nahIn hai, isIprakAr AtmAmen paryAyonkI aur dravyakI vivakShAse bhed-abhed hai, parantu AtmavastumAtrakA anubhav karane par vikalpa nahIn hai . AchAryadev kahate hain ki — aisA nirvikalpa AtmAkA anubhav hamen prakAshamAn ho .209.
ab, AgekI gAthAonkA sUchak kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [kevalan vyAvahArikadRushA ev kartRu cha karma vibhinnam iShyate ] keval vyAvahArik dRuShTise hI ka rtA aur ka rma bhinna mAne jAte hain; [nishchayen yadi vastu chintyate ] yadi