gnAnan gnAnan bhavati na punarbodhyatAn yAti bodhyam .
bhAvAbhAvau bhavati tirayan yen pUrNasvabhAva ..217..
svabhAvasya bhavati ] kyA sheSh koI anyadravya us ( – gnAnAdi) svabhAvakA ho sakatA hai ?
isaprakAr gnAn gneyako sadA jAnatA hai [gneyam asya asti na ev ] tathApi gney gnAnakA
kadApi nahIn hotA .
bhAvArtha : — shuddhanayakI dRuShTise dekhA jAye to kisI dravyakA svabhAv kisI anya dravyarUp nahIn hotA . jaise chAndanI pRithvIko ujjval karatI hai, kintu pRithvI chAndanIkI kinchitmAtra bhI nahIn hotI, isIprakAr gnAn gneyako jAnatA hai, kintu gney gnAnakA kinchitmAtra bhI nahIn hotA . AtmAkA gnAnasvabhAv hai, isaliye usakI svachchhatAmen gney svayamev jhalakatA hai, kintu gnAnamen un gneyonkA pravesh nahIn hotA .216.
shlokArtha : — [tAvat rAg-dveSh-dvayam udayate ] rAg-dveShakA dvandva tab tak udayako prApta hotA hai [yAvad etat gnAnan gnAnan na bhavati ] ki jab tak yah gnAn gnAnarUp na ho [puna bodhyam bodhyatAn na yAti ] aur gney gneyatvako prApta na ho . [tat idan gnAnan nyakkRut- agnAnabhAvan gnAnan bhavatu ] isaliye yah gnAn, agnAn-bhAvako dUr ka rake, gnAnarUp ho — [yen bhAv-abhAvau tirayan pUrNasvabhAva bhavati ] ki jisase bhAv-abhAv(rAg-dveSh)ko rokatA huA pUrNasvabhAv (pragaT) ho jAye .
bhAvArtha : — jab tak gnAn gnAnarUp na ho, gney gneyarUp na ho, tab tak rAg-dveSh utpanna hotA hai; isaliye yah gnAn, agnAnabhAvako dUr karake, gnAnarUp hoo, ki jisase gnAnamen jo bhAv aur abhAvarUp do avasthAain hotI hain ve miT jAyen aur gnAn pUrNasvabhAvako prApta ho jAye . yah prArthanA hai .217.