naikadravyagatan chakAsti kimapi dravyAntaran jAtuchit .
kin dravyAntarachumbanAkuladhiyastattvAchchyavante janA ..215..
manyaddravyan bhavati yadi vA tasya kin syAtsvabhAva .
rgnAnan gneyan kalayati sadA gneyamasyAsti naiv ..216..
shlokArtha : — [shuddha-dravya-nirUpaN-arpit-mate tattvan samutpashyata ] jisane shuddha dravyake nirUpaNamen buddhiko lagAyA hai, aur jo tattvakA anubhav karatA hai, us puruShako [ek- dravya-gatan kim-api dravya-antaran jAtuchit na chakAsti ] ek dravyake bhItar koI bhI anya dravya rahatA huA ka dApi bhAsit nahIn hotA . [yat tu gnAnan gneyam avaiti tat ayan shuddha-svabhAv-udaya ] gnAn gneyako jAnatA hai vah to yah gnAnake shuddha svabhAvakA uday hai . [janA ] jab ki aisA hai tab phi ra log [dravya-antar-chumban-Akul-dhiya ] gnAnako anya dravyake sAth sparsha honekI mAnyatAse Akul buddhivAle hote hue [tattvAt ] tattvase (shuddha svarUpase) [kin chyavante ] kyon chyut hote hain ?
bhAvArtha : — shuddhanayakI dRuShTise tattvakA svarUp vichAr karane par anya dravyakA anya dravyamen pravesh dikhAI nahIn detA . gnAnamen anya dravya pratibhAsit hote hain so to yah gnAnakI svachchhatAkA svabhAv hai; kahIn gnAn unhen sparsha nahIn karatA athavA ve gnAnako sparsha nahIn karate . aisA hone par bhI, gnAnamen anya dravyonkA pratibhAs dekhakar yah log aisA mAnate hue gnAnasvarUpase chyut hote hain ki ‘gnAnako paragneyonke sAth paramArtha sambandha hai’; yah unakA agnAn hai . un par karuNA karake AchAryadev kahate hain ki — yah log tattvase kyon chyut ho rahe hain ? .215.