Samaysar-Hindi (English transliteration). Kalash: 241.

< Previous Page   Next Page >


Page 584 of 642
PDF/HTML Page 617 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
(shArdUlavikrIDit)
ye tvenan parihRutya samvRutipathaprasthApitenAtmanA
linge dravyamaye vahanti mamatAn tattvAvabodhachyutA
.
nityodyotamakhaNDamekamatulAlokan svabhAvaprabhA-
prAgbhAran samayasya sAramamalan nAdyApi pashyanti te
..241..

prApta karatA hai arthAt sthit rahatA hai, [tam anishan dhyAyet ] usIkA nirantar dhyAn karatA hai, [tan chetati ] usIko chetatA haiusIkA anubhav karatA hai, [cha dravyAntarANi aspRushan tasmin ev nirantaran viharati ] aur anya dravyonko sparsha na karatA huA usImen nirantar vihAr karatA hai [sa nitya-udayan samayasya sAram achirAt avashyan vindati ] vah puruSh, jisakA uday nitya rahatA hai aise samayake sArako (arthAt paramAtmAke rUpako) alpa kAlamen hI avashya prApta karatA hai arthAt usakA anubhav karatA hai.

bhAvArtha :nishchayamokShamArgake sevanase alpa kAlamen hI mokShakI prApti hotI hai, yah niyam hai.240.

‘jo dravyalingako hI mokShamArga mAnakar usamen mamatva rakhate hain, unhonne samayasArako arthAt shuddha AtmAko nahIn jAnA’isaprakAr gAthA dvArA kahate hain.

yahAn pratham usakA sUchak kAvya kahate hain :

shlokArtha :[ye tu enan parihRutya samvRuti-path-prasthApiten AtmanA dravyamaye linngge mamatAn vahanti ] jo puruSh is pUrvokta paramArthasvarUp mokShamArgako chhoDakar vyavahAramokShamArgamen sthApit apane AtmAke dvArA dravyamay lingamen mamatA karate hain (arthAt yah mAnate hain ki yah dravyaling hI hamen mokSha prApta karA degA), [te tattva-avabodh-chyutA adya api samayasya sAram na pashyanti ] ve puruSh tattvake yathArtha gnAnase rahit hote hue abhI tak samayake sArako (arthAt shuddha AtmAko) nahIn dekhateanubhav nahIn karate. vah samayasAr arthAt shuddhAtmA kaisA hai ? [nitya-udyotam ] nitya prakAshamAn hai (arthAt koI pratipakShI hokar usake udayakA nAsh nahIn kar sakatA), [akhaNDam ] akhaNDa hai (arthAt jisamen anya gney Adike nimitta khaNDa nahIn hote), [ekam ] ek hai (arthAt paryAyonse anek avasthArUp hone par bhI jo ekarUpatvako nahIn chhoDatA), [atul-Alokan ] atul (upamArahit) prakAshavAlA hai, (kyonki gnAnaprakAshako sUryAdike prakAshakI upamA nahIn dI jA sakatI), [svabhAv-prabhA-prAgbhAran ] svabhAvaprabhAkA punj hai (arthAt chaitanyaprakAshakA samUharUp hai), [amalan ] amal hai (arthAt rAgAdi-vikArarUpI malase rahit hai).

584