bhavopahatirekata spRushati mukti rapyekata .
svabhAvamahimAtmano vijayatedbhutAdadbhuta ..274..
skhaladakhilavikalpopyek ev svarUpa .
prasabhaniyamitArchishchichchamatkAr eSha ..275..
shlokArtha : — [ekata kaShAy-kali skhalati ] ek orase dekhane par kaShAyonkA klesh dikhAI detA hai aur [ekata shAnti asti ] ek orase dekhane par shAnti (kaShAyonke abhAvarUp shAntabhAv) hai; [ekata bhav-upahati ] ek orase dekhane par bhavakI (-sAnsArik) pIDA dikhAI detI hai aur [ekata mukti api spRushati ] ek orase dekhane par (sansArake abhAvarUp) mukti bhI sparsha karatI hai; [ekata tritayam jagat sphu rati ] ek orase dekhane par tInon lok sphu rAyamAn hote hain ( – prakAshit hotA hai, dikhAI detA hai) aur [ekata chit chakAsti ] ek orase dekhane par keval ek chaitanya hI shobhit hotA hai. [Atmana adbhutAt adbhuta svabhAv-mahimA vijayate ] (aisI) AtmAkI adbhutase bhI adbhut svabhAvamahimA jayavanta vartatI hai ( – arthAt kisIse bAdhit nahIn hotI).
bhAvArtha : — yahAn bhI 273ven shlokake bhAvArthAnusAr hI jAnanA chAhiye. AtmAkA anekAntamay svabhAv sunakar anyavAdiyonko bhArI Ashcharya hotA hai. unhen is bAtamen virodh bhAsit hotA hai. ve aise anekAntamay svabhAvakI bAtako apane chittamen na to samAviShTa kar sakate hain aur na sahan hI kar sakate hain. yadi kadAchit unhen shraddhA ho to pratham avasthAmen unhen bhArI adbhutatA mAlUm hotI hai ki — ‘aho ! yah jinavachan mahA upakArI hain, vastuke yathArtha svarUpako batAnevAle hain; mainne anAdikAl aise yathArtha svarUpake gnAn binA hI kho diyA (gamvA diyA) !’ — ve isaprakAr AshcharyapUrvak shraddhAn karate hain.274.
ab, TIkAkAr AchAryadev antim manggalake artha is chitchamatkArako hI sarvotkRuShTa kahate hain.
shlokArtha : — [sahaj-tejapunyja-majjat-trilokI-skhalat-akhil-vikalpa api eka ev svarUpa ] sahaj (-apane svabhAvarUp) tejapunyjamen trilokake padArtha magna ho jAte hain,
624