niyatasvabhāvenāniyatasaṁsthānānantaśarīravartitvāt, saṁsthānanāmakarmavipākasya pudgaleṣu nirdiśyamān-
tvāt, prativiśiṣṭasaṁsthānapariṇatasamastavastutattvasaṁvalitasahajasaṁvedanaśaktitve‘pi svayamakhilalok-
saṁvalanaśūnyopajāyamānanirmalānubhūtitayātyantamasaṁsthānatvāccānirdiṣṭasaṁsthānaḥ; ṣaḍdravyātmakalokā-
jjñeyādvayaktādanyatvāt, kaṣāyacakrād bhāvakādvayaktādanyatvāt, citsāmānyanimagnasamastavyakti-
tvāt, kṣaṇikavyaktimātrābhāvāt, vyaktāvyaktavimiśrapratibhāse‘pi vyaktāsparśatvāt, svayamev hi
bahirantaḥ sphu ṭamanubhūyamānatve‘pi vyaktopekṣaṇen pradyotamānatvāccāvyaktaḥ : rasarūpagandhasparśaśabda-
saṁsthānavyaktatvābhāve‘pi svasaṁvedanabalen nityamātmapratyakṣatve satyanumeyamātratvābhāvādaliṁgagrahaṇaḥ;
dvārā bhī śabda nahīṁ sunatā; ataḥ aśabda hai .4. sakal viṣayoṁke viśeṣoṁmeṁ sādhāraṇ aise ek hī saṁvedanapariṇāmarūp usakā svabhāv honese vah keval ek śabdavedanāpariṇāmako prāpta hokar śabda nahīṁ sunatā; ataḥ aśabda hai .5. (use samasta jñeyoṁkā jñān hotā hai parantu) sakal jñeyajñāyakake tādātmyakā niṣedh honese śabdake jñānarūp pariṇamit hone par bhī svayaṁ śabdarūp nahīṁ pariṇamatā; ataḥ aśabda hai .6. isatarah chah prakārase śabdake niṣedhase vah aśabda hai .
(ab ‘anirdiṣṭasaṁsthān’ viśeṣaṇako samajhāte haiṁ : — ) pudgaladravyaracit śarīrake saṁsthān(ākār)se jīvako saṁsthānavālā nahīṁ kahā jā sakatā, isaliye jīv anirdiṣṭasaṁsthān hai .1. apane niyat svabhāvase aniyat saṁsthānavāle ananta śarīroṁmeṁ rahatā hai, isaliye anirdiṣṭasaṁsthān hai .2. saṁsthān nāmakarmakā vipāk (phal) pudgaloṁmeṁ hī kahā jātā hai (isaliye usake nimittase bhī ākār nahīṁ hai) isaliye anirdiṣṭasaṁsthān hai .3. bhinna-bhinna saṁsthānarūpase pariṇamit samasta vastuoṁke svarūpake sāth jisakī svābhāvik saṁvedanaśakti sambandhit (arthāt tadākār) hai aisā hone par bhī jise samasta lokake milāpase ( – sambandhase) rahit nirmal (jñānamātra) anubhūti ho rahī hai aisā honese svayaṁ atyantarūpase saṁsthān rahit hai, isaliye anirdiṣṭasaṁsthān hai .4. isaprakār cār hetuoṁse saṁsthānakā niṣedh kahā .
(ab ‘avyakta’ viśeṣaṇako siddha karate haiṁ : — ) chah dravyasvarūp lok jo jñey hai aur vyakta hai usase jīv anya haiṁ, isaliye avyakta hai .1. kaṣāyoṁkā samūh jo bhāvakabhāv vyakta hai usase jīv anya hai isaliye avyakta hai .2. citsāmānyameṁ caitanyakī samasta vyaktiyān̐ nimagna (antarbhūt) haiṁ, isaliye avyakta hai .3. kṣaṇik vyaktimātra nahīṁ hai, isaliye avyakta hai .4. vyaktatā aur avyaktatā ekamek miśritarūpase use pratibhāsit hone par bhī vah vyaktatāko sparśa nahīṁ karatā, isaliye avyakta hai .5. svayaṁ apanese hī bāhyābhyantar spaṣṭa anubhavameṁ ā rahā hai tathāpi