kavalīkr̥tyātyantasauhityamanthareṇev sakalakālamev manāgapyavicalitānanyasādhāraṇatayā svabhāvabhūten
svayamanubhūyamānen cetanāguṇen nityamevāntaḥprakāśamānatvāt cetanāguṇaśca; sa khalu
bhagavānamalālok ihaikaṣṭaṁkotkīrṇaḥ pratyagjyotirjīvaḥ .
sphu ṭataramavagāhya svaṁ ca cicchaktimātram .
kalayatu paramātmātmānamātmanyanantam ..35..
vyaktatāke prati udāsīnarūpase pradyotamān (prakāśamān) hai, isaliye avyakta hai .6. isaprakār chah hetuoṁse avyaktatā siddha kī hai .
isaprakār ras, rūp, gandha, sparśa, śabda, saṁsthān aur vyaktatākā abhāv hone par bhī svasaṁvedanake balase svayaṁ sadā pratyakṣa honese anumānagocaramātratāke abhāvake kāraṇ (jīvako) aliṁgagrahaṇ kahā jātā hai .
apane anubhavameṁ ānevāle cetanāguṇake dvārā sadā hī antaraṅgameṁ prakāśamān hai, isaliye (jīv) cetanāguṇavālā hai . cetanāguṇ kaisā hai ? jo samasta vipratipattiyoṁko (jīvako anya prakārase mānanerūp jhagaṛoṁko) nāś karanevālā hai, jisane apanā sarvasva bhedajñānī jīvoṁko sauṁp diyā hai, jo samasta lokālokako grāsībhūt karake mānoṁ atyanta tr̥ptise upaśānta ho gayā ho isaprakār (arthāt atyanta svarūpasaukhyase tr̥pta-tr̥pta honeke kāraṇ svarūpameṁse bāhar nikalanekā anudyamī ho isaprakār) sarva kālameṁ kiṁcitmātra bhī calāyamān nahīṁ hotā aur is tarah sadā hī leś mātra bhī nahīṁ calit aisī anyadravyase asādhāraṇatā honese jo (asādhāraṇ) svabhāvabhūt hai
.
— aisā caitanyarūp paramārthasvarūp jīv hai . jisakā prakāś nirmal hai aisā yah bhagavān is lokameṁ ek, ṭaṅkotkīrṇa, bhinna jyotirūp birājamān hai ..49..
ab isī arthakā kalaśarūp kāvya kahakar aise ātmāke anubhavakī preraṇā karate haiṁ : —
ślokārtha : — [cit-śakti -riktaṁ ] citśaktise rahit [sakalam api ] anya samasta bhāvoṁko [ahnāy ] mūlase [vihāy ] choṛakar [ca ] aur [sphu ṭataram ] pragaṭarūpase [svaṁ cit-
102