ryadyantaḥ kil ko‘pyaho kalayati vyāhatya mohan haṭhāt .
nityan karmakalaṅk paṅk vikalo devaḥ svayam shāshvataḥ ..12..
gnānānubhūtiriyamev kileti buddhavā .
meko‘sti nityamavabodhaghanaḥ samantāt ..13..
agnān jahān tak rahatā hai vahān tak yah anubhav yathārtha nahīn hotā .
bhāvārtha : — yahān yah upadesh hai ki shuddhanayake viṣhayarūp ātmākā anubhav karo .11.
ab, isī arthakā sūchak kalasharūp kāvya punaḥ kahate hain, jisamen yah kahā gayā hai ki aisā anubhav karane par ātmadev pragaṭ pratibhāsamān hotā hai : —
shlokārtha : — [yadi ] yadi [kaḥ api sudhīḥ ] koī subuddhi (samyagdr̥uṣhṭi) jīv [bhūtan bhāntam abhūtam ev bandhan ] bhūt, vartamān aur bhaviṣhya — tīnon kālake karmabandhako apane ātmāse [rabhasāt ] tatkāl – shīghra [nirbhidya ] bhinna karake tathā [mohan ] us karmodayake nimittase honevāle mithyātva (agnān) ko [haṭhāt ] apane balase (puruṣhārthase) [vyāhatya ] rokakar athavā nāsh karake [antaḥ ] antaraṅgamen [kil aho kalayati ] abhyās kare — dekhe to [ayam ātmā ] yah ātmā [ātma-anubhav-ek-gamya mahimā ] apane anubhavase hī jānane yogya jisakī pragaṭ mahimā hai aisā [vyakta : ] vyakta (anubhavagochar), [dhruvan ] nishchal, [shāshvataḥ ] shāshvat, [nityan karma-kalaṅka-paṅka-vikalaḥ ] nitya karmakalaṅka-kardamase rahit — [svayam devaḥ ] aisā svayam stuti karane yogya dev [āste ] virājamān hai .
bhāvārtha : — shuddhanayakī dr̥uṣhṭise dekhā jāye to sarva karmonse rahit chaitanyamātra dev avināshī ātmā antaraṅgamen svayam virājamān hai . yah prāṇī — paryāyabuddhi bahirātmā — use bāhar ḍhūn̐rḥatā hai yah mahā agnān hai .12.
42