vyavahāreṇ sādhunā darshanagnānachāritrāṇi nityamupāsyānīti pratipādyate . tāni punastrīṇyapi paramārthenātmaik ev, vastvantarābhāvāt . yathā devadattasya kasyachit gnānan shraddhānamanucharaṇan cha devadattasvabhāvānatikramāddevadatta ev, na vastvantaram; tathātmanyapyātmano gnānan shraddhānamanucharaṇan chātmasvabhāvānatikramādātmaiv, na vastvantaram . tat ātmā ek evopāsya iti svayamev pradyotate . sa kil —
sevan karane yogya hai — isaprakār svayam uddesh rakhakar dūsaroṅko vyavahārase pratipādan karate hain ki ‘sādhu puruṣhako darshan, gnān, chāritra sadā sevan karane yogya hai’ . kintu paramārthase dekhā jāye to yah tīnon ek ātmā hī hain, kyoṅki ve anya vastu nahīn — kintu ātmākī hī paryāy hain . jaise kisī devadatta nāmak puruṣhake gnān, shraddhān aur ācharaṇ, devadattake svabhāvakā ullaṅghan na karanese, (ve) devadatta hī hain, — anya vastu nahīn, isīprakār ātmāmen bhī ātmāke gnān, shraddhān aur ācharaṇ, ātmāke svabhāvakā ullaṅghan na karanese, ātmā hī hain — anya vastu nahīn . isaliye yah svayamev siddha hotā hai ki ek ātmā hī sevan karane yogya hai .
bhāvārtha : — darshan, gnān, chāritra — tīnon ātmākī hī paryāy hain, koī bhinna vastu nahīn hain, isaliye sādhu puruṣhoṅko ek ātmākā hī sevan karanā yah nishchay hai aur vyavahārase dūsaroṅko bhī yahī upadesh karanā chāhie ..16..
ab, isī arthakā kalasharūp shlok kahate hain : —
shlokārtha : — [pramāṇataḥ ] pramāṇadr̥uṣhṭise dekhā jāye to [ātmā ] yah ātmā [samam mechakaḥ amechakaḥ cha api ] ek hī sāth anek avasthārūp (‘mechak’) bhī hai aur ek avasthārūp (‘amechak’) bhī hai, [darshan-gnān-chāritraiḥ tritvāt ] kyoṅki ise darshan-gnān- chāritrase to tritva (tīnapanā) hai aur [svayam ekatvataḥ ] apanese apaneko ekatva hai .
bhāvārtha : — pramāṇadr̥uṣhṭimen trikālasvarūp vastu dravyaparyāyarūp dekhī jātī hai, isaliye ātmāko bhī ek hī sāth ek-anekasvarūp dekhanā chāhie .16.
ab, nayavivakṣhā kahate hain : —