Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 78 of 642
PDF/HTML Page 111 of 675

 

78
samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
mAnaShTa.nkotkIrNaikaj~nAyakasvabhAvabhAvasya paramArthataH parabhAven bhAvayitumashakyatvAtkatamo.api na nAm
mam moho.asti
. ki.nchaitatsvayamev cha vishvaprakAshacha.nchuravikasvarAnavaratapratApasa.npadA chichChaktimAtreN
svabhAvabhAven bhagavAnAtmaivAvabudhyate yatkilAha.n khalvekaH tataH samastadravyANA.n paraspar-
sAdhAraNAvagAhasya nivArayitumashakyatvAt
majjitAvasthAyAmapi dadhikhaNDAvasthAyAmiv parisphu Tasvad-
mAnasvAdabhedatayA moha.n prati nirmamatvo.asmi, sarvadaivAtmaikatvagatatven samayasyaivamev sthitatvAt .
itIttha.n bhAvakabhAvaviveko bhUtaH .
bhAvak rUp honevAle pudgaladravyase rachit moh merA kuCh bhI nahI.n lagatA, kyo.nki Ta.nkotkIrNa
ek j~nAyakasvabhAvabhAvakA paramArthase parake bhAv dvArA
1bhAnA ashakya hai . aur yahA.N svayamev,
vishvako (samasta vastuo.nko) prakAshit karaneme.n chatur aur vikAsarUp aisI jisakI nirantar
shAshvatI pratApasampadA hai aise chaitanyashaktimAtra svabhAvabhAvake dvArA, bhagavAn AtmA hI jAnatA
hai ki
paramArthase mai.n ek hU.N isalie, yadyapi samasta dravyo.nke paraspar sAdhAraN avagAhakA
(ekakShetrAvagAhakA) nivAraN karanA ashakya honese merA AtmA aur ja.D.h.h, shrIkhaNDakI bhA.nti,
ekamek ho rahe hai.n tathApi, shrIkhaNDakI bhA.nti, spaShTa anubhavame.n AnevAle svAdake bhedake kAraN,
mai.n mohake prati nirmam hI hU.N; kyo.nki sadaiv apane ekatvame.n prApta honese samay (AtmapadArtha
athavA pratyek padArtha) jyo.nkA tyo.n hI sthit rahatA hai
. (dahI aur shakkar milAnese shrIkha.nD
banatA hai usame.n dahI aur shakkar ek jaise mAlUm hote hai.n tathApi pragaTarUp khaTTe-mIThe svAdake
bhedase bhinna-bhinna jAne jAte hai.n; isIprakAr dravyo.nke lakShaNabhedase ja.D.h.h-chetanake bhinna-bhinna
svAdake kAraN j~nAt hotA hai ki mohakarmake udayakA svAd rAgAdik hai vah chaitanyake
nijasvabhAvake svAdase bhinna hI hai
.) isaprakAr bhAvakabhAv jo mohakA uday usase bhedaj~nAn
huA .

bhAvArtha :yah mohakarma ja.D.h.h pudgaladravya hai; usakA uday kaluSh (malin) bhAvarUp hai; vah bhAv bhI, mohakarmakA bhAv honese, pudgalakA hI vikAr hai . yah bhAvakakA bhAv jab is chaitanyake upayogake anubhavame.n AtA hai tab upayog bhI vikArI hokar rAgAdirUp malin dikhAI detA hai . jab usakA bhedaj~nAn ho ki ‘chaitanyakI shaktikI vyakti to j~nAnadarshanopayogamAtra hai aur yah kaluShatA rAgadveShamoharUp hai, vah dravyakarmarUp ja.D.h.h pudgaladravyakI hai’, tab bhAvakabhAv jo dravyakarmarUp mohakA bhAv usase avashya bhedabhAv hotA hai aur AtmA avashya apane chaitanyake anubhavarUp sthit hotA hai ..36.. 1bhAnA = bhAvyarUp karanA; banAnA .