Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 49.

< Previous Page   Next Page >


Page 98 of 642
PDF/HTML Page 131 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
yadyeva.n tarhi ki.nlakShaNo.asAvekaShTa~N.hkotkIrNaH paramArthajIv iti pR^iShTaH prAh
arasamarUvamaga.ndha.n avvatta.n chedaNAguNamasadda.n .
jAN ali.ngaggahaNa.n jIvamaNiddiTThasa.nThANa.n ..49..
arasamarUpamagandhamavyakta.n chetanAguNamashabdam .
jAnIhi ali~N.hgagrahaNa.n jIvamanirdiShTasa.nsthAnam ..49..

yaH khalu pudgaladravyAdanyatvenAvidyamAnarasaguNatvAt, pudgaladravyaguNebhyo bhinnatven svayamarasaguNatvAt, paramArthataH pudgaladravyasvAmitvAbhAvAd dravyendriyAvaShTambhenArasanAt, svabhAvataH kShAyopashamikabhAvAbhAvAdbhAvendriyAvalambenArasanAt, sakalasAdhAraNaikasa.nvedanapariNAmasvabhAvatvAt kevalarasavedanApariNAmApannatvenArasanAt, sakalaj~neyaj~nAyakatAdAtmyasya niShedhAdrasaparichChedapariNat-

ab shiShya pUChatA hai ki yah adhyavasAnAdi bhAv jIv nahI.n hai.n to vah ek, Ta.nkotkIrNa, paramArthasvarUp jIv kaisA hai ? usakA lakShaN kyA hai ? is prashnakA uttar kahate hai.n :

jIv chetanAguN, shabda-ras-rUp-gandha-vyaktivihIn hai,
nirdiShTa nahi.n sa.nsthAn usakA, grahaN nahi.n hai li.ngase
..49..

gAthArtha :he bhavya ! tU [jIvam ] jIvako [arasam ] rasarahit, [arUpam ] rUparahit, [agandham ] gandharahit, [avyakta m ] avyakta arthAt indriyagochar nahI.n aisA, [chetanAguNam ] chetanA jisakA guN hai aisA, [ashabdam ] shabdarahit, [ali~N.hgagrahaNa.n ] kisI chihnase grahaN na honevAlA aur [anirdiShTasa.nsthAnam ] jisakA AkAr nahI.n kahA jAtA aisA [jAnIhi ] jAn .

TIkA :jIv nishchayase pudgaladravyase anya hai, isaliye usame.n rasaguN vidyamAn nahI.n hai ataH vah aras hai .1. pudgaladravyake guNo.nse bhI bhinna honese svaya.n bhI rasaguN nahI.n hai, isaliye aras hai .2. paramArthase pudgaladravyakA svAmitva bhI usake nahI.n hai, isaliye vah dravyendriyake Alambanase bhI ras nahI.n chakhatA ataH aras hai .3. apane svabhAvakI dR^iShTise dekhA jAy to usake kShAyopashamik bhAvakA bhI abhAv honese vah bhAvendriyake Alambanase bhI ras nahI.n chakhatA, isaliye aras hai .4. samasta viShayo.nke visheSho.nme.n sAdhAraN aise ek hI sa.nvedanapariNAmarUp usakA svabhAv honese vah keval ek rasavedanApariNAmako pAkar ras nahI.n chakhatA, isaliye aras hai .5. (use samasta j~neyo.nkA j~nAn hotA hai parantu) sakal j~neyaj~nAyakake tAdAtmyakA (ekarUp honekA) niShedh

98