ih kil svabhAvamAtra.n vastu, svasya bhavana.n tu svabhAvaH . ten j~nAnasya bhavana.n khalvAtmA, dUr ho gayA hai aisA vah bandha, kartAkarmakI pravR^ittikA nimitta jo aj~nAn usakA nimitta hai .
bhAvArtha : — yah AtmA, jaise apane j~nAnasvabhAvarUp pariNamit hotA hai usIprakAr jab tak krodhAdirUp bhI pariNamit hotA hai, j~nAname.n aur krodhAdime.n bhed nahI.n jAnatA, tab tak usake kartAkarmakI pravR^itti hai; krodhAdirUp pariNamit hotA huA vah svaya.n kartA hai aur krodhAdi usakA karma hai . aur anAdi aj~nAnase to kartAkarmakI pravR^itti hai, kartAkarmakI pravR^ittise bandha hai aur us bandhake nimittase aj~nAn hai; isaprakAr anAdi santAn (pravAh) hai, isaliye usame.n itaretarAshrayadoSh bhI nahI.n AtA .
isaprakAr jab tak AtmA krodhAdi karmakA kartA hokar pariNamit hotA hai tab tak kartAkarmakI pravR^itti hai aur tab tak karmakA bandha hotA hai ..69-70..
ab prashna karatA hai ki is kartAkarmakI pravR^ittikA abhAv kab hotA hai ? isakA uttar kahate hai.n : —
jAne visheShAntar, tadA bandhan nahI.n usako kahA ..71..
gAthArtha : — [yadA ] jab [anen jIven ] yah jIv [AtmanaH ] AtmAkA [tathA ev cha ] aur [AsravANA.n ] Asravo.nke [visheShAntara.n ] antar aur bhedako [j~nAta.n bhavati ] jAnatA hai [tadA tu ] tab [tasya ] use [bandhaH na ] bandha nahI.n hotA .
TIkA : — is jagatame.n vastu hai vah svabhAvamAtra hI hai, aur ‘sva’kA bhavan vah sva-bhAv hai (arthAt apanA jo honA – pariNamanA so svabhAv hai); isaliye nishchayase j~nAnakA honA – pariNamanA
132