Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 71.

< Previous Page   Next Page >


Page 132 of 642
PDF/HTML Page 165 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
chAnekAtmakaikasantAnatven nirastetaretarAshrayadoShaH kartR^ikarmapravR^ittinimittasyAj~nAnasya nimittam .
kadA.asyAH kartR^ikarmapravR^itternivR^ittiriti chet
jaiyA imeN jIveN appaNo AsavAN ya tahev .
NAda.n hodi visesa.ntara.n tu taiyA Na ba.ndho se ..71..
yadAnen jIvenAtmanaH AsravANA.n cha tathaiv .
j~nAta.n bhavati visheShAntara.n tu tadA na bandhastasya ..71..

ih kil svabhAvamAtra.n vastu, svasya bhavana.n tu svabhAvaH . ten j~nAnasya bhavana.n khalvAtmA, dUr ho gayA hai aisA vah bandha, kartAkarmakI pravR^ittikA nimitta jo aj~nAn usakA nimitta hai .

bhAvArtha :yah AtmA, jaise apane j~nAnasvabhAvarUp pariNamit hotA hai usIprakAr jab tak krodhAdirUp bhI pariNamit hotA hai, j~nAname.n aur krodhAdime.n bhed nahI.n jAnatA, tab tak usake kartAkarmakI pravR^itti hai; krodhAdirUp pariNamit hotA huA vah svaya.n kartA hai aur krodhAdi usakA karma hai . aur anAdi aj~nAnase to kartAkarmakI pravR^itti hai, kartAkarmakI pravR^ittise bandha hai aur us bandhake nimittase aj~nAn hai; isaprakAr anAdi santAn (pravAh) hai, isaliye usame.n itaretarAshrayadoSh bhI nahI.n AtA .

isaprakAr jab tak AtmA krodhAdi karmakA kartA hokar pariNamit hotA hai tab tak kartAkarmakI pravR^itti hai aur tab tak karmakA bandha hotA hai ..69-70..

ab prashna karatA hai ki is kartAkarmakI pravR^ittikA abhAv kab hotA hai ? isakA uttar kahate hai.n :

yah jIv jyo.n hI Asravo.nkA tyo.n hi apane AtmakA,
jAne visheShAntar, tadA bandhan nahI.n usako kahA
..71..

gAthArtha :[yadA ] jab [anen jIven ] yah jIv [AtmanaH ] AtmAkA [tathA ev cha ] aur [AsravANA.n ] Asravo.nke [visheShAntara.n ] antar aur bhedako [j~nAta.n bhavati ] jAnatA hai [tadA tu ] tab [tasya ] use [bandhaH na ] bandha nahI.n hotA .

TIkA :is jagatame.n vastu hai vah svabhAvamAtra hI hai, aur ‘sva’kA bhavan vah sva-bhAv hai (arthAt apanA jo honApariNamanA so svabhAv hai); isaliye nishchayase j~nAnakA honApariNamanA

132