siddhau jIv ev svayamantarvyApako bhUtvAdimadhyAnteShu sasa.nsAraniHsa.nsArAvasthe vyApya sasa.nsAra.n
niHsa.nsAra.n vAtmAna.n kurvannAtmAnamekamev kurvan pratibhAtu, mA punaranyat, tathAyamev cha bhAvyabhAvak-
bhAvAbhAvAt parabhAvasya pareNAnubhavitumashakyatvAtsasa.nsAra.n niHsa.nsAra.n vAtmAnamanubhavannAtmAnamek-
mevAnubhavan pratibhAtu, mA punaranyat
honese, apaneko uttara~N.hga athavA nistara~N.hgarUp anubhavan karatA huA, svaya.n ekako hI anubhav karatA huA pratibhAsit hotA hai, parantu anyako anubhav karatA huA pratibhAsit nahI.n hotA; isIprakAr sasa.nsAr aur niHsa.nsAr avasthAo.nko pudgalakarmake vipAkakA 1sambhav aur asambhav nimitta hone par bhI pudgalakarma aur jIvako vyApyavyApakabhAvakA abhAv honese kartAkarmapanekI asiddhi hai isaliye, jIv hI svaya.n antarvyApak hokar sasa.nsAr athavA niHsa.nsAr avasthAme.n Adi-madhya-antame.n vyApta hokar sasa.nsAr athavA niHsa.nsAr aisA apaneko karatA huA, apaneko ekako hI karatA huA pratibhAsit ho, parantu anyako karatA huA pratibhAsit na ho; aur phi ra usIprakAr yahI jIv, bhAvyabhAvakabhAvake abhAvake kAraN parabhAvakA parake dvArA anubhav ashakya hai isaliye, sasa.nsAr athavA niHsa.nsArarUp apaneko anubhav karatA huA, apaneko ekako hI anubhav karatA huA pratibhAsit ho, parantu anyako anubhav karatA huA pratibhAsit na ho
bhAvArtha : — AtmAko paradravya – pudgalakarma – ke nimittase sasa.nsAr-niHsa.nsAr avasthA hai . AtmA us avasthArUpase svaya.n hI pariNamit hotA hai . isaliye vah apanA hI kartA-bhoktA hai; pudgalakarmakA kartA-bhoktA to kadApi nahI.n hai ..83..
ab vyavahAr batalAte hai.n : —
1. sambhav = honA; utpatti .