yaH khalu mithyAdarshanamaj~nAnamaviratirityAdirajIvastadamUrtAchchaitanyapariNAmAdanyat mUrta.n pudgalakarma; yastu mithyAdarshanamaj~nAnamaviratirityAdirjIvaH sa mUrtAtpudgalakarmaNo.anyashchaitanyapariNAmasya vikAraH .
mithyAdarshanAdishchaitanyapariNAmasya vikAraH kut iti chet —
upayogasya hi svarasat ev samastavastusvabhAvabhUtasvarUpapariNAmasamarthatve satyanAdivastvantar- bhUtamohayuktatvAnmithyAdarshanamaj~nAnamaviratiriti trividhaH pariNAmavikAraH . sa tu tasya
TIkA : — nishchayase jo mithyAdarshan, aj~nAn, avirati ityAdi ajIv hai so to, amUrtik chaitanyapariNAmase anya mUrtik pudgalakarma hai; aur jo mithyAdarshan, aj~nAn, avirati ityAdi jIv hai vah mUrtik pudgalakarmase anya chaitanya pariNAmakA vikAr hai ..88..
ab punaH prashna karatA hai ki — mithyAdarshanAdi chaitanyapariNAmakA vikAr kahA.Nse huA ? isakA uttar kahate hai.n : —
— mithyAtva aru aj~nAn, aviratabhAv ye tray jAnanA ..89..
gAthArtha : — [mohayukta sya ] anAdise mohayukta honese [upayogasya ] upayogake [anAdayaH ] anAdise lekar [trayaH pariNAmAH ] tIn pariNAm hai.n; ve [mithyAtvam ] mithyAtva, [aj~nAnam ] aj~nAn [cha aviratibhAvaH ] aur aviratibhAv (aise tIn) [j~nAtavyaH ] jAnanA chAhiye .
TIkA : — yadyapi nishchayase apane nijarasase hI sarva vastuo.nkI apane svabhAvabhUt svarUp- pariNamaname.n sAmarthya hai, tathApi (AtmAko) anAdise anya-vastubhUt mohake sAth sa.nyuktapanA honese, AtmAke upayogakA, mithyAdarshan, aj~nAn aur aviratike bhedase tIn prakArakA pariNAmavikAr hai . upayogakA vah pariNAmavikAr, spha TikakI svachChatAke pariNAmavikArakI bhA.Nti,