spha TikasvachChatAyA iv parato.api prabhavan dR^iShTaH . yathA hi spha TikasvachChatAyAH svarUp- pariNAmasamarthatve sati kadAchinnIlaharitapItatamAlakadalIkA.nchanapAtropAshrayayuktatvAnnIlo haritaH pIt iti trividhaH pariNAmavikAro dR^iShTaH, tathopayogasyAnAdimithyAdarshanAj~nAnAviratisvabhAv- vastvantarabhUtamohayuktatvAnmithyAdarshanamaj~nAnamaviratiriti trividhaH pariNAmavikAro dR^iShTavyaH .
parake kAraN ( – parakI upAdhise) utpanna hotA dikhAI detA hai . isI bAtako spaShTa karate hai.n : — jaise spha TikakI svachChatAkI svarUp-pariNamaname.n (apane ujjvalatArUp svarUpase pariNaman karaneme.n) sAmarthya hone par bhI, kadAchit (spha Tikako) kAle, hare aur pIle aise tamAl, kel aur soneke pAtrarUpI AdhArakA sa.nyog honese, spha TikakI svachChatAkA, kAlA, harA aur pIlA aise tIn prakArakA pariNAmavikAr dikhAI detA hai, usIprakAr (AtmAko) anAdise mithyAdarshan, aj~nAn aur avirati jisakA svabhAv hai aise anya-vastubhUt mohakA sa.nyog honese, AtmAke upayogakA, mithyAdarshan, aj~nAn aur avirati aise tIn prakArakA pariNAmavikAr samajhanA chAhiye
bhAvArtha : — AtmAke upayogame.n yah tIn prakArakA pariNAmavikAr anAdi karmake nimittase hai . aisA nahI.n hai ki pahale yah shuddha hI thA aur ab isame.n nayA pariNAmavikAr ho gayA hai . yadi aisA ho to siddho.nko bhI nayA pariNAmavikAr honA chAhiye . kintu aisA to nahI.n hotA . isaliye yah samajhanA chAhiye ki vah anAdise hai ..89..
ab AtmAke tIn prakArake pariNAmavikArakA kartR^itva batalAte hai.n : —
gAthArtha : — [eteShu cha ] anAdise ye tIn prakArake pariNAmavikAr honese [upayogaH ] AtmAkA upayog — [shuddhaH ] yadyapi (shuddhanayase) shuddha, [nira~njanaH ] nira.njan [bhAvaH ] (ek)
164