evamev cha krodhapadaparivartanen mAnamAyAlobhamoharAgadveShakarmanokarmamanovachanakAyashrotra- chakShurghrANarasanasparshanasUtrANi ShoDash vyAkhyeyAni anayA dishAnyAnyapyUhyAni .
eSh khalu sAmAnyenAj~nAnarUpo mithyAdarshanAj~nAnAviratirUpastrividhaH savikArashchaitanyapariNAmaH parasparamavisheShadarshanenAvisheShaj~nAnenAvisheSharatyA cha samasta.n bhedamapahnutya j~neyaj~nAyakabhAvA- pannayoH parAtmanoH sAmAnAdhikaraNyenAnubhavanAddharmo.ahamadharmo.ahamAkAshamaha.n kAlo.aha.n pudgalo.aha.n
isIprakAr ‘krodh’ padako badalakar mAn, mAyA, lobh, moh, rAg, dveSh, karma, nokarma, man, vachan, kAy, shrotra, chakShu, ghrAN, rasan aur sparshanake solah sUtra vyAkhyAnarUp lenA chAhiye; aur is upadeshase dUsare bhI vichArane chAhiye .
bhAvArtha : — aj~nAnarUp arthAt mithyAdarshan – aj~nAn-aviratirUp tIn prakArakA jo savikAr chaitanyapariNAm hai vah apanA aur parakA bhed na jAnakar ‘mai.n krodh hU.N, mai.n mAn hU.N’ ityAdi mAnatA hai; isaliye aj~nAnI jIv us aj~nAnarUp savikAr chaitanyapariNAmakA kartA hotA hai aur vah aj~nAnarUp bhAv usakA karma hotA hai ..94..
ab isI bAtako visheSharUpase kahate hai.n : —
gAthArtha : — [trividhaH ] tIn prakArakA [eShaH ] yah [upayogaH ] upayog [dharmAdikam ] ‘mai.n dharmAstikAy Adi hU.N’ aisA [Atmavikalpa.n ] apanA vikalpa [karoti ] karatA hai; isaliye [saH ] AtmA [tasya upayogasya ] us upayogarUp [AtmabhAvasya ] apane bhAvakA [kartA ] kartA [bhavati ] hotA hai .
TIkA : — vAstavame.n yah sAmAnyarUpase aj~nAnarUp jo mithyAdarshan – aj~nAn-aviratirUp tIn prakArakA savikAr chaitanyapariNAm hai vah, parake aur apane avisheSh darshanase, avisheSh j~nAnase aur avisheSh rati(lInatA)se samasta bhedako ChipAkar, j~neyaj~nAyakabhAvako prApta aise sva-parakA