Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 96.

< Previous Page   Next Page >


Page 172 of 642
PDF/HTML Page 205 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
jIvAntaramahamityAtmano vikalpamutpAdayati; tato.ayamAtmA dharmo.ahamadharmo.ahamAkAshamaha.n kAlo.aha.n
pudgalo.aha.n jIvAntaramahamiti bhrAntyA sopAdhinA chaitanyapariNAmen pariNaman tasya sopAdhichaitanya-
pariNAmarUpasyAtmabhAvasya kartA syAt
.
tataH sthita.n kartR^itvamUlamaj~nAnam .
eva.n parANi davvANi appaya.n kuNadi ma.ndabuddhIo .
appANa.n avi ya para.n karedi aNNANabhAveN ..96..
eva.n parANi dravyANi AtmAna.n karoti mandabuddhistu .
AtmAnamapi cha para.n karoti aj~nAnabhAven ..96..

yatkil krodho.ahamityAdivaddharmo.ahamityAdivachcha paradravyANyAtmIkarotyAtmAnamapi paradravyI- sAmAnya adhikaraNase anubhav karanese, ‘mai.n dharma hU.N, mai.n adharma hU.N, mai.n AkAsh hU.N, mai.n kAl hU.N, mai.n pudgal hU.N, mai.n anya jIv hU.N’ aisA apanA vikalpa utpanna karatA hai; isaliye, ‘‘mai.n dharma hU.N, mai.n adharma hU.N, mai.n AkAsh hU.N, mai.n kAl hU.N, mai.n pudgal hU.N, mai.n anya jIv hU.N’ aisI bhrAntike kAraN jo sopAdhik (upAdhiyukta) hai aise chaitanyapariNAmarUp pariNamit hotA huA yah AtmA us sopAdhik chaitanyapariNAmarUp apane bhAvakA kartA hotA hai .

bhAvArtha :dharmAdike vikalpake samay jo, svaya.n shuddha chaitanyamAtra honekA bhAn na rakhakar, dharmAdike vikalpame.n ekAkAr ho jAtA hai vah apaneko dharmAdidravyarUp mAnatA hai ..95..

isaprakAr, aj~nAnarUp chaitanyapariNAm apaneko dharmAdidravyarUp mAnatA hai, isaliye aj~nAnI jIv us aj~nAnarUp sopAdhik chaitanyapariNAmakA kartA hotA hai aur vah aj~nAnarUp bhAv usakA karma hotA hai .

‘isaliye kartR^itvakA mUl aj~nAn siddha huA’ yah ab kahate hai.n :

yah mandabuddhi jIv yo.n paradravyako nijarUp kare .
is bhA.Ntise nij Atmako aj~nAnase pararUp kare ..96..

gAthArtha :[eva.n tu ] isaprakAr [mandabuddhiH ] mandabuddhi arthAt aj~nAnI [aj~nAnabhAven ] aj~nAnabhAvase [parANi dravyANi ] par dravyo.nko [AtmAna.n ] apanerUp [karoti ] karatA hai [api cha ] aur [AtmAnam ] apaneko [para.n ] par [karoti ] karatA hai .

TIkA :vAstavame.n isaprakAr, ‘mai.n krodh hU.N’ ityAdikI bhA.Nti aur ‘mai.n dharmadravya hU.N’

172