yathA khalu bhagavAnkevalI shrutaj~nAnAvayavabhUtayorvyavahAranishchayanayapakShayoH vishvasAkShitayA kevala.n svarUpamev jAnAti, na tu satatamullasitasahajavimalasakalakevalaj~nAnatayA nitya.n svayamev vij~nAnaghanabhUtatvAt shrutaj~nAnabhUmikAtikrAntatayA samastanayapakShaparigrahadUrIbhUtatvAt ka.nchanApi nayapakSha.n parigR^ihNAti, tathA kil yaH shrutaj~nAnAvayavabhUtayorvyavahAranishchayanayapakShayoH kShayopasham- vijR^imbhitashrutaj~nAnAtmakavikalpapratyudgamane.api paraparigrahapratinivR^ittautsukyatayA svarUpamev kevala.n jAnAti, na tu kharataradR^iShTigR^ihItasunistuShanityoditachinmayasamayapratibaddhatayA tadAtve svayamev vij~nAnaghanabhUtatvAt shrutaj~nAnAtmakasamastAntarbahirjalparUpavikalpabhUmikAtikrAntatayA samastanay- pakShaparigrahadUrIbhUtatvAtka.nchanApi nayapakSha.n parigR^ihNAti, sa khalu nikhilavikalpebhyaH parataraH paramAtmA j~nAnAtmA pratyagjyotirAtmakhyAtirUpo.anubhUtimAtraH samayasAraH
hotA huA (arthAt chitsvarUp AtmAkA anubhav karatA huA), [dvayoH api ] dono.n hI [nayayoH ] nayo.nke [bhaNita.n ] kathanako [kevala.n tu ] mAtra [jAnAti ] jAnatA hI hai, [tu ] parantu [nayapakSha.n ] nayapakShako [ki~nchit api ] ki.nchitmAtra bhI [na gR^ihNAti ] grahaN nahI.n karatA .
TIkA : — jaise kevalI bhagavAn, vishvake sAkShIpanake kAraN, shrutaj~nAnake avayavabhUt vyavahAranishchayanayapakSho.nke svarUpako hI keval jAnate hai.n parantu, nirantar prakAshamAn, sahaj, vimal, sakal kevalaj~nAnake dvArA sadA svaya.n hI vij~nAnaghan hue honese, shrutaj~nAnakI bhUmikAkI atikrAntatAke dvArA (arthAt shrutaj~nAnakI bhUmikAko pAr kar chukaneke kAraN) samasta nayapakShake grahaNase dUr hue honese, kisI bhI nayapakShako grahaN nahI.n karate, isIprakAr jo (shrutaj~nAnI AtmA), kShayopashamase jo utpanna hote hai.n aise shrutaj~nAnAtmak vikalpa utpanna hone par bhI parakA grahaN karaneke prati utsAh nivR^itta huA honese, shrutaj~nAnake avayavabhUt vyavahAranishchayanayapakSho.nke svarUpako hI keval jAnatA hai parantu, ati tIkShNa j~nAnadR^iShTise grahaN kiye gaye, nirmal nitya-udit, chinmay samayase pratibaddhatAke dvArA (arthAt chaitanyamay AtmAke anubhavan dvArA) anubhavake samay svaya.n hI vij~nAnaghan huA honese, shrutaj~nAnAtmak samasta antarjalparUp tathA bahirjalparUp vikalpo.nkI bhUmikAkI atikrAntatAke dvArA samasta nayapakShake grahaNase dUr hotA huA honese, kisI bhI nayapakShako grahaN nahI.n karatA, vah (AtmA) vAstavame.n samasta vikalpo.nse ati par, paramAtmA, j~nAnAtmA, pratyagjyoti, AtmakhyAtirUp, anubhUtimAtra samayasAr hai
bhAvArtha : — jaise kevalI bhagavAn sadA nayapakShake svarUpake sAkShI (j~nAtAdraShTA) hai.n usIprakAr shrutaj~nAnI bhI jab samasta nayapakSho.nse rahit hokar shuddha chaitanyamAtra bhAvakA anubhavan karatA hai tab vah nayapakShake svarUpakA j~nAtA hI hai . yadi ek nayakA sarvathA pakSha grahaN kiyA jAye to mithyAtvake sAth milA huA rAg hotA hai; prayojanavash ek nayako pradhAn karake usakA grahaN