(rathoddhatA) indrajAlamidamevamuchChalat puShkalochchalavikalpavIchibhiH . yasya visphu raNamev tatkShaNa.n kR^itsnamasyati tadasmi chinmahaH ..91..
nayapakShakakShAko (nayapakShakI bhUmiko) [vyatItya ] ulla.nghan karake (tattvavettA) [antaH bahiH ] bhItar aur bAhar [samarasaikarasasvabhAva.n ] samatA-rasarUpI ek ras hI jisakA svabhAv hai aise [anubhUtimAtram ekam sva.n bhAvam ] anubhUtimAtra ek apane bhAvako ( — svarUpako) [upayAti ] prApta karatA hai .90. ab nayapakShake tyAgakI bhAvanAkA antim kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [puShkal-ut-chal-vikalpa-vIchibhiH uchChalat ] vipul, mahAn, cha~nchal vikalparUpI tara.ngo.nke dvArA uThate hue [idm evam kR^itsnam indrajAlam ] is samasta indrajAlako [yasya visphu raNam ev ] jisakA sphu raN mAtra hI [tatkShaNa.n ] tatkShaN [asyati ] u.DA detA hai [tat chinmahaH asmi ] vah chinmAtra tejaHpu~nja mai.n hU.N .
bhAvArtha : — chaitanyakA anubhav hone par samasta nayo.nke vikalparUpI indrajAl usI kShaN vilayako prApta hotA hai; aisA chitprakAsh mai.n hU.N .91.
‘pakShAtikrAntakA svarUp kyA hai ?’ isake uttarasvarUp gAthA kahate hai.n : —
gAthArtha : — [nayapakShaparihInaH ] nayapakShase rahit jIv, [samayapratibaddhaH ] samayase pratibaddha
226