Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 145 Kalash: 101.

< Previous Page   Next Page >


Page 236 of 642
PDF/HTML Page 269 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
(mandAkrAntA)
eko dUrAttyajati madirA.n brAhmaNatvAbhimAnA-
danyaH shUdraH svayamahamiti snAti nitya.n tayaiv
.
dvAvapyetau yugapadudarAnnirgatau shUdrikAyAH
shUdrau sAkShAdapi cha charato jAtibhedabhrameN
..101..

kammamasuha.n kusIla.n suhakamma.n chAvi jANaha.n susIla.n .

kah ta.n hodi susIla.n ja.n sa.nsAra.n pavesedi ..145..

bhAvArtha :aj~nAnase ek hI karma do prakAr dikhAI detA thA use samyakj~nAnane ek prakArakA batAyA hai . j~nAn par jo moharUp raj cha.DhI huI thI use dUr kar denase yathArtha j~nAn pragaT huA hai; jaise bAdal yA kuhareke paTalase chandramAkA yathArtha prakAshan nahI.n hotA, kintu AvaraNake dUr hone par vah yathArtha prakAshamAn hotA hai, isIprakAr yahA.N bhI samajh lenA chAhie .100.

ab puNya-pApake svarUpakA dR^iShTAntarUp kAvya kahate hai.n :

shlokArtha :(shUdrAke peTase ek hI sAth janmako prApta do putro.nme.nse ek brAhmaNake yahA.N aur dUsarA shUdrAke ghar palA . uname.nse) [ek : ] ek to [brAhmaNatva-abhimAnAt ] ‘mai.n brAhmaN hU.N’ isaprakAr brAhmaNatvake abhimAnase [dUrAt ] dUrase hI [madirA.n ] madirAkA [tyajati ] tyAg karatA hai, use sparsha tak nahI.n karatA; tab [anyaH ] dUsarA [aham svayam shUdraH iti ] ‘mai.n svaya.n shUdra hU.N’ yah mAnakar [nitya.n ] nitya [tayA ev ] madirAse hI [snAti ] snAn ka ratA hai arthAt use pavitra mAnatA hai . [etau dvau api ] yadyapi ve dono.n [shUdrikAyAH udarAt yugapat nirgatau ] shUDDadrAke peTase ek hI sAth utpanna hue hai.n ve [sAkShAt shUdrau ] (paramArthataH) dono.n sAkShAt shUdra hai.n, [api cha ] tathApi [jAtibhedabhrameN ] jAtibhedake bhram sahit [charataH ] pravR^itti (AcharaN) ka rate hai.n . isIprakAr puNya aur pApake sambandhame.n samajhanA chAhie .

bhAvArtha :puNyapAp dono.n vibhAvapariNatise utpanna hue hai.n, isaliye dono.n bandhanarUp hI hai.n . vyavahAradR^iShTise bhramavash unakI pravR^itti bhinna-bhinna bhAsit honese, ve achChe aur bUre rUpase do prakAr dikhAI dete hai.n . paramArthadR^iShTi to unhe.n ekarUp hI, bandharUp hI, burA hI jAnatI hai .101.

ab shubhAshubh karmake svabhAvakA varNan gAthAme.n karate hai.n :

hai karma ashubh kushIl aru jAno sushIl shubhakarmako !
kis rIt hoy sushIl jo sa.nsArame.n dAkhil kare ? 145
..

236