ih khalu kechinnikhilakarmapakShakShayasambhAvitAtmalAbha.n mokShamabhilaShanto.api, taddhetubhUta.n samyagdarshanaj~nAnachAritrasvabhAvaparamArthabhUtaj~nAnabhavanamAtramaikAgyrAlakShaNa.n samayasArabhUta.n sAmAyika.n pratij~nAyApi, durantakarmachakrottaraNaklIbatayA paramArthabhUtaj~nAnabhavanamAtra.n sAmAyikamAtmasvabhAv- malabhamAnAH, pratinivR^ittasthUlatamasa.nkleshapariNAmakarmatayA pravR^ittamAnasthUlatamavishuddhapariNAmakarmANaH, karmAnubhavagurulAghavapratipattimAtrasantuShTachetasaH, sthUlalakShyatayA sakala.n karmakANDamanunmUlayantaH, svayamaj~nAnAdashubhakarma kevala.n bandhahetumadhyAsya cha, vrataniyamashIlatapaHprabhR^itishubhakarma bandhahetumapya- jAnanto, mokShahetumabhyupagachChanti
hetuko [ajAnantaH ] na jAnate hue — [sa.nsAragamanahetum api ] sa.nsAragamanakA hetu hone par bhI — [aj~nAnen ] aj~nAnase [puNyam ] puNyako (mokShakA hetu samajhakar) [ichChanti ] chAhate hai.n .
TIkA : — samasta karmake pakShakA nAsh karanese utpanna honevAlA jo AtmalAbh (nij svarUpakI prApti) us AtmalAbhasvarUp mokShako is jagatame.n kitane hI jIv chAhate hue bhI, mokShake kAraNabhUt sAmAyikakI — jo (sAmAyik) samyagdarshan-j~nAn-chAritrasvabhAvavAle paramArthabhUt j~nAnake ❃bhavanamAtra hai, ekAgratAlakShaNayukta hai aur samayasArasvarUp hai usakI — pratij~nA lekar bhI, duranta karmachakrako pAr karanekI napu.nsakatAke (-asamarthatAke) kAraN paramArthabhUt j~nAnake bhavanamAtra jo sAmAyik us sAmAyikasvarUp AtmasvabhAvako na prApta hote hue, jinake atyanta sthUl sa.nkleshapariNAmarUp karma nivR^itta hue hai.n aur atyanta sthUl vishuddhapariNAmarUp karma pravarta rahe hai.n aise ve, karmake anubhavake gurutva-laghutvakI prAptimAtrase hI santuShTa chitta hote hue bhI (svaya.n) sthUl lakShyavAle hokar (sa.nkleshapariNAmako Cho.Dte hue bhI) samasta karmakANDako mUlase nahI.n ukhA.Dte . isaprakAr ve, svaya.n apane aj~nAnase keval ashubh karmako hI bandhakA kAraN mAnakar, vrat, niyam, shIl, tap ityAdi shubh karma bhI bandhake kAraN hone par bhI unhe.n bandhake kAraN na jAnate hue, mokShake kAraNarUpame.n a.ngIkAr karate hai.n — mokShake kAraNarUpame.n unakA Ashray karate hai.n .
bhAvArtha : — kitane hI aj~nAnIjan dIkShA lete samay sAmAyikakI pratij~nA lete hai.n, parantu sUkShma aise AtmasvabhAvakI shraddhA, lakSha tathA anubhav na kar sakanese, sthUl lakShyavAle ve jIv sthUl sa.nkleshapariNAmo.nko Cho.Dkar aise hI sthUl vishuddhapariNAmo.nme.n (shubh pariNAmo.nme.n) rAchate hai.n . (sa.nkleshapariNAm tathA vishuddhapariNAm dono.n atyanta sthUl hai.n; AtmasvabhAv hI sUkShma hai .) isaprakAr ve — yadyapi vAstavikatayA sarvakarmarahit AtmasvabhAvakA anubhavan hI mokShakA kAraN hai tathApi — karmAnubhavake alpabahutvako hI bandha-mokShakA kAraN mAnakar, vrat, niyam, shIl, tap ❃bhavan = honA; pariNaman .
248