magnA j~nAnanayaiShiNo.api yadatisvachChandamandodyamAH .
ye kurvanti na karma jAtu na vasha.n yAnti pramAdasya cha ..111..
hai; usake ekatrit rahaneme.n koI bhI kShati yA virodh nahI.n hai . [ki ntu ] kintu [atra api ] yahA.N itanA visheSh jAnanA chAhiye ki AtmAme.n [avashataH yat ka rma samullasati ] avashapane.n jo ka rma pragaT hotA hai [tat bandhAy ] vah to ba.ndhakA kAraN hai, aur [mokShAy ] mokShakA kAraN to, [ek m ev parama.n j~nAna.n sthitam ] jo ek param j~nAn hai vah ek hI hai — [svataH vimukta.n ] jo ki svataH vimukta hai (arthAt tIno.nkAl paradraDDavya-bhAvo.nse bhinna hai) .
bhAvArtha : — jab tak yathAkhyAt chAritra nahI.n hotA tab tak samyagdR^iShTike do dhArAe.N rahatI hai.n, — shubhAshubh karmadhArA aur j~nAnadhArA . un dono.nke ek sAth rahaneme.n koI bhI virodh nahI.n hai . (jaise mithyAj~nAn aur samyagj~nAnake paraspar virodh hai vaise karmasAmAnya aur j~nAnake virodh nahI.n hai .) aisI sthitime.n karma apanA kArya karatA hai aur j~nAn apanA kArya karatA hai . jitane a.nshame.n shubhAshubh karmadhArA hai utane a.nshame.n karmabandha hotA hai aur jitane a.nshame.n j~nAnadhArA hai utane a.nshame.n karmakA nAsh hotA hai . viShay-kaShAyake vikalpa yA vrat-niyamake vikalpa — athavA shuddha svarUpakA vichAr tak bhI — karmabandhakA kAraN hai; shuddha pariNatirUp j~nAnadhArA hI mokShakA kAraN hai .110.
ab karma aur j~nAnakA nayavibhAg batalAte hai.n : —
shlokArtha : — [ka rmanayAvalambanaparAH magnAH ] ka rmanayake Alambaname.n tatpar (arthAt (ka rmanayake pakShapAtI) puruSh DUbe hue hai.n, [yat ] kyo.nki [j~nAna.n na jAnanti ] ve j~nAnako nahI.n jAnate . [j~nAnanay-eShiNaH api magnAH ] j~nAnanayake ichChuk (pakShapAtI) puruSh bhI DUbe hue hai.n, [yat ] kyo.nki [atisvachChandamanda-udyamAH ] ve svachCha.ndatAse atyanta manda-udyamI hai.n ( – ve svarUpaprAptikA puruShArtha nahI.n ka rate, pramAdI hai.n aur viShayak ShAyame.n vartate hai.n) . [te vishvasya upari taranti ] ve jIv vishvake U par tairate hai.n [ye svaya.n satata.n j~nAna.n bhavantaH ka rma na ku rvanti ] jo ki svaya.n nirantar j~nAnarUp hote hue – pariNamate hue ka rma nahI.n karate [cha ] aur [jAtu pramAdasya vasha.n na yAnti ] ka bhI bhI pramAdavash bhI nahI.n hote ( – svarUpame.n udyamI rahate hai.n) .
bhAvArtha : — yahA.N sarvathA ekAnta abhiprAyakA niShedh kiyA hai, kyo.nki sarvathA ekAnta abhiprAy hI mithyAtva hai .
258