Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 278 of 642
PDF/HTML Page 311 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
rAgo dveSho mohashcha AsravA na santi samyagdR^iShTeH .
tasmAdAsravabhAven vinA hetavo na pratyayA bhavanti ..177..
hetushchaturvikalpaH aShTavikalpasya kAraNa.n bhaNitam .
teShAmapi cha rAgAdayasteShAmabhAve na badhyante ..178..

rAgadveShamohA na santi samyagdR^iShTeH, samyagdR^iShTitvAnyathAnupapatteH . tadabhAve na tasya dravya- pratyayAH pudgalakarmahetutva.n bibhrati, dravyapratyayAnA.n pudgalakarmahetutvasya rAgAdihetutvAt . tato hetuhetvabhAve hetumadabhAvasya prasiddhatvAt j~nAnino nAsti bandhaH .

gAthArtha :[rAgaH ] rAg, [dveShaH ] dveSh [cha mohaH ] aur moh[AsravAH ] yah Asrav [samyagdR^iShTeH ] samyagdR^iShTike [na santi ] nahI.n hote, [tasmAt ] isaliye [AsravabhAven vinA ] AsravabhAvake binA [pratyayAH ] dravyapratyay [hetavaH ] ka rmabandhake kAraN [na bhavanti ] nahI.n hote .

[chaturvik lpa hetuH ] (mithyAtvAdi) chAr prakArake hetu [aShTavik lpasya ] ATh prakArake ka rmo.nko [kAraNa.n ] kAraN [bhaNitam ] ka he gaye hai.n, [cha ] aur [teShAm api ] unake bhI [rAgAdayaH ] (jIvake) rAgAdi bhAv kAraN hai.n; [teShAm abhAve ] isaliye unake abhAvame.n [na badhyante ] ka rma nahI.n ba.Ndhate . (isaliye samyagdR^iShTike bandha nahI.n hai .)

TIkA :samyagdR^iShTike rAgadveShamoh nahI.n hai.n, kyo.nki samyagdR^iShTikI anyathA anupapatti hai (arthAt rAgadveShamohake abhAvake binA samyagdR^iShTitva nahI.n ho sakatA); rAgadveShamohake abhAvame.n use (samyagdR^iShTiko) dravyapratyay pudgalakarmakA (arthAt pudgalakarmake bandhakA) hetutva dhAraN nahI.n karate, kyo.nki dravyapratyayo.nke pudgalakarmake hetutvake hetu rAgAdik hai.n; isaliye hetuke abhAvame.n hetumAnkA (arthAt kAraNakA jo kAraN hai usake abhAvame.n kAryakA) abhAv prasiddha hai, isaliye j~nAnIke bandha kAraN nahI.n hai

.

bhAvArtha :yahA.N, rAgadveShamohake abhAvake binA samyagdR^iShTitva nahI.n ho sakatA aisA avinAbhAvI niyam batAyA hai so yahA.N mithyAtvasambandhI rAgAdikA abhAv samajhanA chAhiye . yahA.N mithyAtvasa.nba.ndhI rAgAdiko hI rAg mAnA gayA hai . samyagdR^iShTi honeke bAd jo kuCh chAritramohasambandhI rAg rah jAtA hai use yahA.N nahI.n liyA hai; vah gauN hai . isaprakAr samyagdR^iShTike bhAvAsravakA arthAt rAgadveShamohakA abhAv hai . dravyAsravo.nko bandhakA hetu honeme.n jo rAgadveShamoh hai.n unakA samyagdR^iShTike abhAv honese bandhake hetu nahI.n hote, aur dravyAsrav bandhake hetu nahI.n hote, isaliye samyagdR^iShTike j~nAnIkebandha nahI.n hotA .

278