maikAgyramev kalayanti sadaiv ye te .
pashyanti bandhavidhura.n samayasya sAram ..120..
samyagdR^iShTiko j~nAnI kahA jAtA hai vah yogya hI hai . ‘j~nAnI’ shabda mukhyatayA tIn apekShAo.nko lekar prayukta hotA hai : — (1) pratham to, jise j~nAn ho vah j~nAnI kahalAtA hai; isaprakAr sAmAnya j~nAnakI apekShAse sabhI jIv j~nAnI hai . (2) yadi samyak j~nAn aur mithyA j~nAnakI apekShAse vichAr kiyA jAye to samyagdR^iShTiko samyagj~nAn hotA hai, isalie us apekShAse vah j~nAnI hai, aur mithyAdR^iShTi aj~nAnI hai . (3) sampUrNa j~nAn aur apUrNa j~nAnakI apekShAse vichAr kiyA jAye to kevalI bhagavAn j~nAnI hai.n aur Chadmastha aj~nAnI hai.n, kyo.nki siddhAntame.n pA.Nch bhAvo.nkA kathan karane par bArahave.n guNasthAn tak aj~nAnabhAv kahA hai . isaprakAr anekAntase apekShAke dvArA vidhiniShedhanirbAdharUpase siddha hotA hai; sarvathA ekAntase kuCh bhI siddha nahI.n hotA ..177-178..
ab, j~nAnIko bandha nahI.n hotA yah shuddhanayakA mAhAtmya hai, isaliye shuddhanayakI mahimA darshak kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [uddhatabodhachihnam shuddhanayam adhyAsya ] uddhat j~nAn ( – jo ki kisIke dabAye nahI.n dab sak tA aisA unnat j~nAn) jisakA lakShaN hai aise shuddhanayame.n rahakar arthAt shuddhanayakA Ashray lekar [ye ] jo [sadA ev ] sadA hI [aikAgyrAm ev ] ekAgratAkA hI [ka layanti ] abhyAs ka rate hai.n [te ] ve, [satata.n ] nirantar [rAgAdimuktamanasaH bhavantaH ] rAgAdise rahit chittavAle vartate hue, [bandhavidhura.n samayasya sAram ] ba.ndharahit samayake sArako (apane shuddha AtmasvarUpako) [pashyanti ] dekhate hai.n — anubhav karate hai.n
bhAvArtha : — yahA.N shuddhanayake dvArA ekAgratAkA abhyAs karaneko kahA hai . ‘mai.n keval j~nAnasvarUp hU.N, shuddha hU.N’ — aisA jo AtmadravyakA pariNaman vah shuddhanay . aise pariNamanake kAraN vR^itti j~nAnakI or unmukh hotI rahe aur sthiratA ba.DhtI jAye so ekAgratAkA abhyAs .
shuddhanay shrutaj~nAnakA a.nsh hai aur shrutaj~nAn to parokSha hai, isaliye is apekShAse shuddhanayake dvArA honevAlA shuddha svarUpakA anubhav bhI parokSha hai . aur vah anubhav ekadesh shuddha hai is apekShAse use vyavahArase pratyakSha bhI kahA jAtA hai . sAkShAt shuddhanay to kevalaj~nAn hone par hotA hai .120.