na khalvekasya dvitIyamasti, dvayorbhinnapradeshatvenaikasattAnupapatteH . tadasattve cha ten sahAdhArAdheyasambandho.api nAstyev . tataH svarUpapratiShThatvalakShaN evAdhArAdheyasambandho.avatiShThate . ten j~nAna.n jAnattAyA.n svarUpe pratiShThita.n, jAnattAyA j~nAnAdapR^ithagbhUtatvAt, j~nAne ev syAt . krodhAdIni krudhyattAdau svarUpe pratiShThitAni, krudhyattAdeH krodhAdibhyo.apR^ithagbhUtatvAt, krodhAdiShvev syuH . na punaH krodhAdiShu karmaNi nokarmaNi vA j~nAnamasti, na cha j~nAne krodhAdayaH karma nokarma vA santi, [aShTavik lpe ka rmaNi ] ATh prakArake ka rmo.nme.n [cha api ] aur [nok rmaNi ] nok rmame.n [upayogaH ] upayog [nAsti ] nahI.n hai [cha ] aur [upayoge ] upayogame.n [ka rma ] ka rma [cha api ] tathA [nok rma ] nok rma [no asti ] nahI.n hai . — [etat tu ] aisA [aviparIta.n ] aviparIt [j~nAna.n ] j~nAn [yadA tu ] jab [jIvasya ] jIvake [bhavati ] hotA hai, [tadA ] tab [upayogashuddhAtmA ] vah upayogasvarUp shuddhAtmA [ki ~nchit bhAvam ] upayogake atirikta anya kisI bhI bhAvako [na ka roti ] nahI.n ka ratA .
TIkA : — vAstavame.n ek vastukI dUsarI vastu nahI.n hai, (arthAt ek vastu dUsarI vastuke sAth koI sambandha nahI.n rakhatI) kyo.nki dono.nke pradesh bhinna hai.n, isaliye uname.n ek sattAkI anupapatti hai (arthAt dono.nkI sattAai.n bhinna-bhinna hai.n); aur isaprakAr jab ki ek vastukI dUsarI vastu nahI.n hai tab ekake sAth dUsarIko AdhAraAdheyasambandha bhI hai hI nahI.n . isaliye (pratyek vastukA) apane svarUpame.n pratiShThArUp (dR^i.DhtApUrvak rahanerUp) hI AdhAraAdheyasambandha hai . isaliye j~nAn jo ki jAnanakriyArUp apane svarUpame.n pratiShThit hai vah, jAnanakriyAkA j~nAnase abhinnatva honese, j~nAname.n hI hai; krodhAdik jo ki krodhAdikriyArUp apane svarUpame.n pratiShThit hai vah, krodhAdikriyAkA krodhAdise abhinnatva honeke kAraN, krodhAdikame.n hI hai . (j~nAnakA svarUp jAnanakriyA hai, isaliye j~nAn Adhey hai aur jAnanakriyA AdhAr hai . jAnanakriyA AdhAr honese yah siddha huA ki j~nAn hI AdhAr hai, kyo.nki jAnanakriyA aur j~nAn bhinna nahI.n hai.n . tAtparya yah hai ki j~nAn j~nAname.n hI hai . isIprakAr krodh krodhame.n hI hai .) aur krodhAdikame.n, karmame.n yA nokarmame.n j~nAn nahI.n hai tathA j~nAname.n krodhAdik, karma yA nokarma nahI.n hai.n, kyo.nki unake paraspar atyanta svarUp- viparItatA honese (arthAt j~nAnakA svarUp aur krodhAdik tathA karma-nokarmakA svarUp atyanta