yo hi nityamevAchChinnadhArAvAhinA j~nAnen shuddhamAtmAnamupalabhamAno.avatiShThate sa j~nAnamayAt bhAvAt j~nAnamay ev bhAvo bhavatIti kR^itvA pratyagrakarmAsravaNanimittasya rAgadveShamohasantAnasya nirodhAchChuddhamevAtmAna.n prApnoti; yastu nityamevAj~nAnenAshuddhamAtmAnamupalabhamAno.avatiShThate
bhAvArtha : — jise bhedavij~nAn huA hai vah AtmA jAnatA hai ki ‘AtmA ka bhI j~nAnasvabhAvase ChUTatA nahI.n hai’ . aisA jAnatA honese vah, karmodayake dvArA tapta hotA huA bhI, rAgI, dveShI, mohI nahI.n hotA, parantu nirantar shuddha AtmAkA anubhav karatA hai . jise bhedavij~nAn nahI.n hai vah AtmA, AtmAke j~nAnasvabhAvako na jAnatA huA, rAgako hI AtmA mAnatA hai, isaliye vah rAgI, dveShI, mohI hotA hai, kintu kabhI bhI shuddha AtmAkA anubhav nahI.n karatA . isaliye yah siddha huA ki bhedavij~nAnase hI shuddha AtmAkI upalabdhi hotI hai ..184-185..
ab yah prashna hotA hai ki shuddha AtmAkI upalabdhise hI sa.nvar kaise hotA hai ? isakA uttar kahate hai.n : —
gAthArtha : — [shuddha.n tu ] shuddha AtmAko [vijAnan ] jAnatA huA – anubhav karatA huA [jIvaH ] jIv [shuddha.n cha ev AtmAna.n ] shuddha AtmAko hI [labhate ] prApta karatA hai [tu ] aur [ashuddham ] ashuddha [AtmAna.n ] AtmAko [jAnan ] jAnatA huA – anubhav karatA huA jIv [ashuddham ev ] ashuddha AtmAko hI [labhate ] prApta karatA hai .
TIkA : — jo sadA hI achChinnadhArAvAhI j~nAnase shuddha AtmAkA anubhav kiyA karatA hai vah, ‘j~nAnamay bhAvame.nse j~nAnamay bhAv hI hotA hai’ is nyAyake anusAr naye karmo.nke AsravaNakA nimitta jo rAgadveShamohakI sa.ntati (paramparA) usakA nirodh honese, shuddha AtmAko hI prApta karatA hai; aur jo sadA hI aj~nAnase ashuddha AtmAkA anubhav kiyA karatA hai vah, ‘aj~nAnamay bhAvame.nse