rj~nAna.n satsvayamev tatkil tatastrAta.n kimasyAparaiH .
nishsha.nk : satata.n svaya.n sa sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ..157..
chChakta : ko.api paraH praveShTumakR^ita.n j~nAna.n svarUpa.n cha nuH .
nishsha.nk : satata.n svaya.n sa sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ..158..
shlokArtha : — [yat sat tat nAsha.n na upaiti iti vastusthitiH niyata.n vyaktA ] jo sat hai vah naShTa nahI.n hotA aisI vastusthiti niyamarUpase pragaT hai . [tat j~nAna.n kil svayamev sat ] yah j~nAn bhI svayamev sat (satsvarUp vastu) hai (isaliye nAshako prApta nahI.n hotA), [tataH aparaiH asya trAta.n ki.n ] isaliye parake dvArA usakA rakShaN kaisA ? [ataH asya ki.nchan atrANa.n na bhavet ] isaprakAr (j~nAn nijase hI rakShit hai, isaliye) usakA ki~nchitmAtra bhI arakShaN nahI.n ho sakatA [j~nAninaH tad-bhI kutaH ] isaliye (aisA jAnanevAle) j~nAnIko arakShAkA bhay ka hA.Nse ho sakatA ? [saH svaya.n satata.n nishsha.nkaH sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ] vah to svaya.n nirantar niHsha.nk vartatA huA sahaj j~nAnakA sadA anubhav karatA hai
bhAvArtha : — sattAsvarUp vastukA kabhI nAsh nahI.n hotA . j~nAn bhI svaya.n sattAsvarUp vastu hai; isalie vah aisA nahI.n hai ki jisakI dUsaro.nke dvArA rakShA kI jAye to rahe, anyathA naShTa ho jAye . j~nAnI aisA jAnatA hai, isaliye use arakShAkA bhay nahI.n hotA; vah to niHsha.nk vartatA huA svaya.n apane svAbhAvik j~nAnakA sadA anubhav karatA hai .157.
ab aguptibhayakA kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [kil sva.n rUpa.n vastunaH paramA guptiH asti ] vAstavame.n vastukA sva-rUp hI (nij rUp hI) vastukI param ‘gupti’ hai, [yat svarUpe kaH api paraH praveShTum na shakta : ] kyo.nki svarUpame.n koI dUsarA pravesh nahI.n kar sakatA; [cha ] aur [akR^ita.n j~nAna.n nuH svarUpa.n ] akR^i ta j~nAn ( – jo kisIke dvArA nahI.n kiyA gayA hai aisA svAbhAvik j~nAn – ) puruShakA arthAt AtmAkA svarUp hai; (isaliye j~nAn AtmAkI param gupti hai .) [ataH asya na kAchan aguptiH bhavet ]