j~nAna.n tatsvayamev shAshvatatayA nochChidyate jAtuchit .
nishsha.nk satata.n svaya.n sa sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ..159..
bhay ka hA.Nse ho sakatA hai ? [saH svaya.n satata.n nishsha.nkaH sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ] vah to svaya.n
nirantar niHsha.nk vartatA huA sahaj j~nAnakA sadA anubhav karatA hai .
bhAvArtha : — ‘gupti’ arthAt jisame.n koI chor ityAdi pravesh na kar sake aisA kilA, bho.nyarA (talaghar) ityAdi; usame.n prANI nirbhayatAse nivAs kar sakatA hai . aisA gupta pradesh na ho aur khulA sthAn ho to usame.n rahanevAle prANIko aguptatAke kAraN bhay rahatA hai . j~nAnI jAnatA hai ki — vastuke nij svarUpame.n koI dUsarA pravesh nahI.n kar sakatA, isaliye vastukA svarUp hI vastukI param gupti arthAt abhedya kilA hai . puruShakA arthAt AtmAkA svarUp j~nAn hai; us j~nAnasvarUpame.n rahA huA AtmA gupta hai, kyo.nki j~nAnasvarUpame.n dUsarA koI pravesh nahI.n kar sakatA . aisA jAnanevAle j~nAnIko aguptatAkA bhay kahA.Nse ho sakatA hai ? vah to niHsha.nk vartatA huA apane svAbhAvik j~nAnasvarUpakA nirantar anubhav karatA hai .158.
ab maraNabhayakA kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [prANochChedam maraNa.n udAharanti ] prANo.nke nAshako (log) maraN ka hate hai.n . [asya AtmanaH prANAH kil j~nAna.n ] nishchayase AtmAke prAN to j~nAn hai . [tat svayamev shAshvatatayA jAtuchit na uchChidyate ] vah (j~nAn) svayamev shAshvat honese usakA ka dApi nAsh nahI.n hotA; [ataH tasya maraNa.n ki.nchan na bhavet ] isaliye AtmAkA maraN ki~nchitmAtra bhI nahI.n hotA . [j~nAninaH tad- bhIH kutaH ] ataH (aisA jAnanevAle) j~nAnIko maraNakA bhay ka hA.Nse ho sakatA hai ? [saH svaya.n satata.n nishsha.nk : sahaja.n j~nAna.n sadA vindati ] vah to svaya.n nirantar niHsha.nk vartatA huA sahaj j~nAnakA sadA anubhav karatA hai .
bhAvArtha : — indriyAdi prANo.nke nAsh honeko log maraN kahate hai.n . kintu paramArthataH AtmAke indriyAdik prAN nahI.n hai.n, usake to j~nAn prAN hai.n . j~nAn avinAshI hai — usakA nAsh nahI.n hotA; ataH AtmAko maraN nahI.n hai . j~nAnI aisA jAnatA hai, isaliye use maraNakA bhay nahI.n hai; vah to niHsha.nk vartatA huA apane j~nAnasvarUpakA nirantar anubhav karatA hai .159.
354