Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 8 of 642
PDF/HTML Page 41 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
jIvaH charitradarshanaj~nAnasthitaH ta.n hi svasamaya.n jAnIhi .
pudgalakarmapradeshasthita.n cha ta.n jAnIhi parasamayam ..2..

yo.aya.n nityamev pariNAmAtmani svabhAve.avatiShThamAnatvAdutpAdavyayadhrauvyaikyAnubhUtilakShaNayA sattayAnusyUtashchaitanyasvarUpatvAnnityoditavishadadR^ishij~naptijyotirana.ntadharmAdhirUDhaikadharmitvAdudyotamAnadravyatvaH kramAkramapravR^ittavichitrabhAvasvabhAvatvAdutsa.ngitaguNaparyAyaH svaparAkArAvabhAsanasamarthatvAdupAttavaishva- rUpyaikarUpaH prativishiShTAvagAhagatisthitivartanAnimittatvarUpitvAbhAvAdasAdhAraNachidrUpatAsvabhAv-

gAthArtha :he bhavya ! [jIvaH ] jo jIv [charitradarshanaj~nAnasthitaH ] darshan, j~nAn, chAritrame.n sthit ho rahA hai [ta.n ] use [hi ] nishchayase (vAstavame.n) [svasamaya.n ] svasamay [jAnIhi ] jAno [cha ] aur jo jIv [pudgalakarmapradeshasthita.n ] pudgalakarmake pradesho.nme.n sthit hai [ta.n ] use [parasamaya.n ] parasamay [jAnIhi ] jAno .

TIkA :‘samay’ shabdakA artha isaprakAr hai :‘sam’ upasarga hai, jisakA artha ‘ekapanA’ hai aur ‘ay gatau’ dhAtu hai, jisakA artha gaman bhI hai aur j~nAn bhI hai isalie ek sAth hI (yugapad ) jAnanA aur pariNaman karanAyah dono.n kriyAye.n jo ekatvapUrvak kare vah samay hai . yah jIv nAmak padArtha ekatvapUrvak ek hI samayame.n pariNaman bhI karatA hai aur jAnatA bhI hai; isaliye vah samay hai . yah jIvapadArtha sadA hI pariNAmasvarUp svabhAvame.n rahatA huA honese, utpAd-vyay-dhrauvyakI ekatArUp anubhUti jisakA lakShaN hai aisI sattA sahit hai . (is visheShaNase jIvakI sattAko na mAnanevAle nAstikavAdiyo.nkA mat khaNDan ho gayA; tathA puruShakojIvako apariNAmI mAnanevAle sA.nkhyavAdiyo.nkA mat pariNAmasvarUp kahanese khaNDit ho gayA . naiyAyik aur vaisheShik sattAko nitya hI mAnate hai.n, aur bauddha kShaNik hI mAnate hai.n, unakA nirAkaraN, sattAko utpAd-vyay-dhrauvyarUp kahanese ho gayA .) aur jIv chaitanyasvarUpatAse nitya-udyotarUp nirmal spaShTa darshanaj~nAn-jyotisvarUp hai (kyo.nki chaitanyakA pariNaman darshanaj~nAnasvarUp hai) . (is visheShaNase chaitanyako j~nAnAkArasvarUp na mAnanevAle sA.nkhyamatavAlo.nkA nirAkaraN ho gayA .) aur vah jIv, ananta dharmo.nme.n rahanevAlA jo ekadharmIpanA hai usake kAraN jise dravyatva pragaT hai; (kyo.nki ananta dharmo.nkI ekatA dravyatva hai) . (is visheShaNase, vastuko dharmo.nse rahit mAnanevAle bauddhamatiyo.nkA niShedh ho gayA .) aur vah kramarUp aur akramarUp pravartamAn anek bhAv jisakA svabhAv honese jisane guNaparyAyo.nko a.ngIkAr kiyA haiaisA hai . (paryAy kramavartI hotI hai aur guN sahavartI hotA hai; sahavartIko akramavartI bhI kahate hai.n .) (is visheShaNase, puruShako nirguN mAnanevAle sA.nkhyamatavAlo.nkA nirasan ho gayA .) aur vah, apane aur paradravyo.nke AkAro.nko prakAshit karanekI sAmarthya honese jisane samasta rUpako prakAshanevAlI

8