na muchyate; sarAgavItarAgayoH svapariNAmayoH sadbhAvAttasyAdhyavasAyasyAbhAve.api badhyate, muchyate cha . tataH paratrAki.nchitkaratvAnnedamadhyavasAna.n svArthakriyAkAri; tatashcha mithyaiveti bhAvaH .
pariNAmake sadbhAvase, us adhyavasAyakA abhAv hone par bhI, ba.NdhatA hai, ChUTatA hai . isaliye parame.n aki.nchitkar honese (arthAt kuCh nahI.n kar sakatA honese) yah adhyavasAn apanI arthakriyA karanevAlA nahI.n hai; aur isaliye mithyA hI hai . — aisA bhAv (Ashay) hai .
bhAvArtha : — jo hetu kuCh bhI nahI.n karatA vah aki.nchitkar kahalAtA hai . yah bA.Ndhane- Cho.DnekA adhyavasAn bhI parame.n kuCh nahI.n karatA; kyo.nki yadi vah adhyavasAn na ho to bhI jIv apane sarAg-vItarAg pariNAmase bandha-mokShako prApta hotA hai, aur vah adhyavasAn ho to bhI apane sarAg-vItarAg pariNAmake abhAvase bandha-mokShako prApta nahI.n hotA . isaprakAr adhyavasAn parame.n aki.nchitkar honese sva-arthakriyA karanevAlA nahI.n hai aur isaliye mithyA hai ..267..
ab is arthakA kalasharUp aur AgAmI kathanakA sUchak shlok kahate hai.n : —
shlokArtha : — [anen niShphalen adhyavasAyen mohitaH ] is niShphal (nirarthak) adhyavasAyase mohit hotA huA [AtmA ] AtmA [tat ki~nchan api na ev asti yat AtmAna.n na karoti ] apaneko sarvarUp ka ratA hai, — aisA kuCh bhI nahI.n hai jisarUp apaneko na karatA ho .
bhAvArtha : — yah AtmA mithyA abhiprAyase bhUlA huA chaturgati-sa.nsArame.n jitanI avasthAe.N hai.n, jitane padArtha hai.n un sarvarUp apaneko huA mAnatA hai; apane shuddha svarUpako nahI.n pahichAnatA .171.
ab is arthako spaShTatayA gAthAme.n kahate hai.n : —