Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 281 Kalash: 177.

< Previous Page   Next Page >


Page 415 of 642
PDF/HTML Page 448 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
bandha adhikAr
415
(anuShTubh)
iti vastusvabhAva.n sva.n nAj~nAnI vetti ten saH .
rAgAdInAtmanaH kuryAdato bhavati kArakaH ..177..

rAgamhi ya dosamhi ya kasAyakammesu chev je bhAvA . tehi.n du pariNama.nto rAgAdI ba.ndhadi puNo vi ..281..

rAge cha dveShe cha kaShAyakarmasu chaiv ye bhAvAH .
taistu pariNamamAno rAgAdIn badhnAti punarapi ..281..

yathokta.n vastusvabhAvamajAna.nstvaj~nAnI shuddhasvabhAvAdAsa.nsAra.n prachyut ev, tataH karma- vipAkaprabhavai rAgadveShamohAdibhAvaiH pariNamamAno.aj~nAnI rAgadveShamohAdibhAvAnA.n kartA bhavan badhyat eveti pratiniyamaH . hotA, jo uday Ate hai.n unakA j~nAtA hI hotA hai ..280..

‘aj~nAnI aise vastusvabhAvako nahI.n jAnatA, isaliye vah rAgAdi bhAvo.nkA kartA hotA hai’ is arthakA, AgAmI gAthAkA sUchak shlok kahate hai.n :

shlokArtha :[iti sva.n vastusvabhAva.n aj~nAnI na vetti ] aj~nAnI apane aise vastusvabhAvako nahI.n jAnatA, [ten saH rAgAdIn AtmanaH kuryAt ] isaliye vah rAgAdiko (rAgAdibhAvo.nko) apanA karatA hai, [ataH kArakaH bhavati ] ataH vah unakA ka rtA hotA hai .177.

ab isI arthakI gAthA kahate hai.n :

par rAg-dveSh-kaShAyakarmanimitta hove.n bhAv jo .
un-rUp jo jIv pariName phi ra bA.NdhatA rAgAdiko ..281..

gAthArtha :[rAge cha dveShe cha kaShAyakarmasu cha ev ] rAg, dveSh aur ka ShAyak rmo.n hone par (arthAt unake uday hone par) [ye bhAvAH ] jo bhAv hote hai.n, [taiH tu ] un rUp [pariNamamAnaH ] pariNamit hotA huA aj~nAnI [rAgAdIn ] rAgAdiko [punaH api ] punaH punaH [badhnAti ] bA.NdhatA hai .

TIkA :yathokta vastusvabhAvako na jAnatA huA aj~nAnI anAdi sa.nsArase lekar (apane) shuddhasvabhAvase chyut hI hai, isaliye karmodayase utpanna rAgadveShamohAdi bhAvo.nrUp pariNamatA huA aj~nAnI rAgadveShamohAdi bhAvo.nkA kartA hotA huA (karmo.nse) baddha hotA hI haiaisA niyam hai .