Na ya rAgadosamoha.n kuvvadi NANI kasAyabhAva.n vA .
yathokta.n vastusvabhAva.n jAnan j~nAnI shuddhasvabhAvAdev na prachyavate, tato rAgadveShamohAdi- bhAvaiH svaya.n na pariNamate, na pareNApi pariNamyate, tataShTa.nkotkIrNaikaj~nAyakabhAvo j~nAnI rAgadveShamohAdibhAvAnAmakartaiveti pratiniyamaH .
shlokArtha : — [iti sva.n vastusvabhAva.n j~nAnI jAnAti ] j~nAnI aise apane vastusvabhAvako jAnatA hai, [ten saH rAgAdIn AtmanaH na kuryAt ] isaliye vah rAgAdiko nijarUp nahI.n karatA, [ataH kArakaH na bhavati ] ataH vah (rAgAdikA) ka rtA nahI.n hai .176.
ab, isIprakAr gAthA dvArA kahate hai.n : —
gAthArtha : — [j~nAnI ] j~nAnI [rAgadveShamoha.n ] rAg-dveSh-mohako [vA kaShAyabhAva.n ] athavA ka ShAyabhAvako [svayam ] apane Ap [AtmanaH ] apaneme.n [na cha karoti ] nahI.n karatA, [ten ] isaliye [saH ] vah, [teShA.n bhAvAnAm ] un bhAvo.nkA [kArakaH na ] kArak arthAt ka rtA nahI.n hai .
TIkA : — yathokta (arthAt jaisA kahA vaise) vastusvabhAvako jAnatA huA j~nAnI (apane) shuddhasvabhAvase hI chyut nahI.n hotA, isaliye vah rAg-dveSh-moh Adi bhAvo.nrUp svataH pariNamit nahI.n hotA aur dUsareke dvArA bhI pariNamit nahI.n kiyA jAtA, isaliye Ta.nkotkIrNa ek j~nAyakabhAvasvarUp j~nAnI rAg-dveSh-moh Adi bhAvo.nkA akartA hI hai — aisA niyam hai .
bhAvArtha : — AtmA jab j~nAnI huA tab usane vastukA aisA svabhAv jAnA ki ‘AtmA svaya.n to shuddha hI hai — dravyadR^iShTise apariNamanasvarUp hai, paryAyadR^iShTise paradravyake nimittase rAgAdirUp pariNamit hotA hai’; isaliye ab j~nAnI svaya.n un bhAvo.nkA kartA nahI.n
414