ya ev nirvikArachaitanyachamatkAramAtramAtmasvabhAva.n tadvikArakAraka.n bandhAnA.n cha svabhAva.n vij~nAy bandhebhyo viramati, sa ev sakalakarmamokSha.n kuryAt . etenAtmabandhayordvidhAkaraNasya mokShahetutva.n niyamyate .
kenAtmabandhau dvidhA kriyete iti chet — jIvo ba.ndho ya tahA Chijja.nti salakkhaNehi.n Niyaehi.n .
AtmabandhayordvidhAkaraNe kArye karturAtmanaH karaNamImA.nsAyA.n, nishchayataH svato
TIkA : — jo, nirvikArachaitanyachamatkAramAtra AtmasvabhAvako aur us (AtmA) ke vikAr karanevAle bandho.nke svabhAvako jAnakar, bandho.nse virakta hotA hai, vahI samasta karmo.nse mukta hotA hai . is(kathan)se aisA niyam kiyA jAtA hai ki AtmA aur bandhakA dvidhAkaraN (pR^ithakkaraN) hI mokShakA kAraN hai (arthAt AtmA aur bandhako bhinna-bhinna karanA hI mokShakA kAraN hai aisA nirNIt kiyA jAtA hai) ..293..
‘AtmA aur bandha kis(sAdhan)ke dvArA dvidhA (alag) kiye jAte hai.n ?’ aisA prashna hone par uttar dete hai.n : —
gAthArtha : — [jIvaH cha tathA bandhaH ] jIv tathA bandha [niyatAbhyAm svalakShaNAbhyA.n ] niyat svalakShaNo.nse (apane-apane nishchit lakShaNo.nse) [Chidyete ] Chede jAte hai.n; [praj~nAChedanaken ] praj~nArUp ChenIke dvArA [Chinnau tu ] Chede jAne par [nAnAtvam Apannau ] ve nAnApanako prApta hote hai.n arthAt alag ho jAte hai.n .
TIkA : — AtmA aur bandhako dvidhA karanerUp kAryame.n kartA jo AtmA usake 1karaN sambandhI 2mIsA.nsA karane par, nishchayataH (nishchayanayase) apanese bhinna karaNakA abhAv honese
1karaN = sAdhan; karaN nAmakA kArak . 2mImA.nsA = gaharI vichAraNA; tapAs; samAlochanA .