sUkShme.antaHsandhibandhe nipatati rabhasAdAtmakarmobhayasya .
bandha.n chAj~nAnabhAve niyamitamabhitaH kurvatI bhinnabhinnau ..181..
dikhAI dete hai.n . isaliye tIkShNa buddhirUp ChenIko — jo ki unhe.n bhedakar bhinna-bhinna karanekA shastra hai use — unakI sUkShma sa.ndhiko DhU.NDhakar usame.n sAvadhAn (niShpramAd) hokar paTakanA chAhie . usake pa.Dte hI dono.n bhinna-bhinna dikhAI dene lagate hai.n . aur aisA hone par, AtmAko j~nAnabhAvame.n hI aur bandhako aj~nAnabhAvame.n rakhanA chAhie . isaprakAr dono.nko bhinna karanA chAhie ..294.. ab is arthakA kalasharUp kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [iya.n shitA praj~nAChetrI ] yah praj~nArUp tIkShNa ChainI [nipuNaiH ] pravIN puruSho.nke dvArA [katham api ] kisI bhI prakArase ( – yatnapUrvak ) [sAvadhAnaiH ] sAvadhAnatayA (niShpramAdatayA) [pAtitA ] paTak ne par, [Atma-karma-ubhayasya sUkShme antaHsandhibandhe ] AtmA aur ka rma — dono.nke sUkShma antara.ngame.n sandhike bandhame.n [rabhasAt ] shIghra [nipatati ] pa.DtI hai . kis prakAr pa.DtI hai? [AtmAnam antaH-sthir-vishad-lasad-dhAmni chaitanyapUre magnam ] vah AtmAko to jisakA tej antara.ngame.n sthir aur nirmalatayA dedIpyamAn hai, aise chaitanyapravAhame.n magna ka ratI huI [cha ] aur [bandham aj~nAnabhAve niyamitam ] bandhako aj~nAnabhAvame.n nishchal (niyat) ka ratI huI — [abhitaH bhinnabhinnau kurvatI ] isaprakAr AtmA aur bandhako sarvataH bhinna-bhinna ka ratI huI pa.DtI hai .
bhAvArtha : — yahA.N AtmA aur bandhako bhinna-bhinna karanerUp kArya hai . usakA kartA AtmA hai . vahA.N karaNake binA kartA kisake dvArA kArya karegA ? isaliye karaN bhI Avashyak hai . nishchayanayase kartAse karaN bhinna nahI.n hotA; isaliye AtmAse abhinna aisI yah buddhi hI is kAryame.n karaN hai . AtmAke anAdi bandha j~nAnAvaraNAdi karma hai, isakA kArya bhAvabandha to rAgAdik hai tathA nokarma sharIrAdik hai . isaliye buddhike dvArA AtmAko sharIrase, j~nAnAvaraNAdik dravyakarmase tathA rAgAdik bhAvakarmase bhinna ek chaitanyabhAvamAtra anubhav kar j~nAname.n hI lIn rakhanA so yahI (AtmA aur bandhako) bhinna karanA hai . isIse sarva karmo.nkA nAsh hotA hai, siddhapadakI prApti hotI hai, aisA jAnanA chAhie .181.
432