mu.nchati; tathA kilAbhavyaH prakR^itisvabhAva.n svayamev na mu.nchati, prakR^itisvabhAvamochan- samarthadravyashrutaj~nAnAchcha na mu.nchati, nityamev bhAvashrutaj~nAnalakShaNashuddhAtmaj~nAnAbhAvenAj~nAnitvAt . ato niyamyate.aj~nAnI prakR^itisvabhAve sthitatvAdvedak ev .
Chu.DAneme.n samartha aise mishrIsahit dugdhapAnase bhI nahI.n Cho.DtA, isIprakAr vAstavame.n abhavya jIv prakR^itisvabhAvako apane Ap nahI.n Cho.DtA aur prakR^itisvabhAvako Chu.DAneme.n samartha aise dravyashrutake j~nAnase bhI nahI.n Cho.DtA; kyo.nki use sadA hI, bhAvashrutaj~nAnasvarUp shuddhAtmaj~nAnake (-shuddha AtmAke j~nAnake) abhAvake kAraN, aj~nAnIpan hai . isaliye yah niyam kiyA jAtA hai ( — aisA niyam siddha hotA hai) ki aj~nAnI prakR^itisvabhAvame.n sthit honese vedak hI hai (-karmakA bhoktA hI hai) .
bhAvArtha : — is gAthAme.n, yah niyam batAyA hai ki aj~nAnI karmaphalakA bhoktA hI hai . yahA.N abhavyakA udAharaN yukta hai . jaise : — abhavyakA svayamev yah svabhAv hotA hai ki dravyashrutakA j~nAn Adi bAhya kAraNo.nke milane par bhI abhavya jIv, shuddha AtmAke j~nAnake abhAvake kAraN, karmodayako bhoganeke svabhAvako nahI.n badalatA; isaliye is udAharaNase spaShTa huA ki shAstro.nkA j~nAn ityAdi hone par bhI jab tak jIvako shuddha AtmAkA j~nAn nahI.n hai arthAt aj~nAnIpan hai tab tak vah niyamase bhoktA hI hai ..317..
ab, yah niyam karate hai.n ki — j~nAnI to karmaphalakA avedak hI hai : —
gAthArtha : — [nirvedasamApannaH ] nirved(vairAgya)ko prApta [j~nAnI ] j~nAnI [madhuram kaTukam ] mIThe-ka .Dve [bahuvidham ] anek prakArake [karmaphalam ] ka rmaphalako [vijAnAti ] jAnatA hai, [ten ] isaliye [saH ] vah [avedakaH bhavati ] avedak hai .