Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 506 of 642
PDF/HTML Page 539 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
eva.n vyavahArasya tu vinishchayo j~nAnadarshanacharitre .
bhaNito.anyeShvapi paryAyeShu evamev j~nAtavyaH ..365..

seTikAtra tAvachChavetaguNanirbharasvabhAva.n dravyam . tasya tu vyavahAreN shvaitya.n ku~N.hyAdi paradravyam . athAtra kuDayAdeH paradravyasya shvaityasya shvetayitrI seTikA ki.n bhavati ki.n na bhavatIti tadubhayatattvasambandho mImA.nsyateyadi seTikA kuDayAderbhavati tadA yasya yadbhavati tattadev bhavati yathAtmano j~nAna.n bhavadAtmaiv bhavatIti tattvasambandhe jIvati seTikA kuDayAderbhavantI kuDayAdirev bhavet; eva.n sati seTikAyAH svadravyochChedaH . na cha dravyAntarasa.nkra masya pUrvamev pratiShiddhatvAddravyasyAstyuchChedaH . tato na bhavati seTikA kuDayAdeH . yadi na bhavati seTikA kuDayAdestarhi kasya seTikA bhavati ? seTikAyA ev seTikA bhavati . nanu katarA.anyA seTikA seTikAyAH [pashyati ] dekhatA hai . [yathA ] jaise [seTikA ] kalaI [AtmanaH svabhAven ] apane svabhAvase [paradravya.n ] paradravyako [seTayati ] saphe da ka ratI hai, [tathA ] usIprakAr [j~nAtA api ] j~nAtA bhI [svaken bhAven ] apane svabhAvase [paradravya.n ] paradravyako [vijahAti ] tyAgatA hai . [yathA ] jaise [seTikA ] kalaI [AtmanaH svabhAven ] apane svabhAvase [paradravya.n ] paradravyako [seTayati ] saphe da ka ratI hai, [tathA ] usIprakAr [samyagdR^iShTiH ] samyagdR^iShTi [svabhAven ] apane svabhAvase [paradravya.n ] paradravyako [shraddhatte ] shraddhAn karatA hai . [eva.n tu ] isaprakAr [j~nAnadarshanacharitre ] j~nAn-darshan-chAritrame.n [vyavahAranayasya vinishchayaH ] vyavahAranayakA nirNay [bhaNitaH ] ka hA hai; [anyeShu paryAyeShu api ] anya paryAyo.nme.n bhI [evam ev j~nAtavyaH ] isIprakAr jAnanA chAhie .

TIkA :is jagatame.n kalaI hai, vah shvetaguNase paripUrNa svabhAvavAlA dravya hai . dIvAr- Adi paradravya vyavahArase us kalaIkA shvaitya hai (arthAt kalaIke dvArA shvet kiye jAne yogya padArtha hai) . ab, ‘shvet karanevAlI kalaI, shvet kI jAne yogya jo dIvAr-Adi paradravya usakI hai yA nahI.n ?’isaprakAr un dono.nke tAttvik (pAramArthik) sambandhakA yahA.N vichAr kiyA jAtA hai :yadi kalaI dIvAr-Adi paradravyakI ho to kyA ho vah pratham vichAr karate hai.n :‘jisakA jo hotA hai vah vahI hotA hai, jaise AtmAkA j~nAn honese j~nAn vah AtmA hI hai (pR^ithak dravya nahI.n);’aisA tAttvik sambandha jIvit (arthAt vidyamAn) honese, kalaI yadi dIvAr-AdikI ho to kalaI vah dIvAr-Adi hI hogI (arthAt kalaI dIvAr-AdirUp hI honA chAhie, dIvAr- Adise pR^ithak dravya nahI.n honA chAhie); aisA hone par, kalaIke svadravyakA uchChed (nAsh) ho

506