Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 514 of 642
PDF/HTML Page 547 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
svabhAvasya pariNAmenotpadyamAnamAtmanaH svabhAven shvetayatIti vyavahriyate, tathA chetayitApi
j~nAnadarshanaguNanirbharaparApohanAtmakasvabhAvaH svaya.n pudgalAdiparadravyasvabhAvenApariNamamAnaH pudgalAdi-
paradravya.n chAtmasvabhAvenApariNamayan pudgalAdiparadravyanimittakenAtmano j~nAnadarshanaguNanirbhar-
parApohanAtmakasvabhAvasya pariNAmenotpadyamAnaH pudgalAdiparadravya.n chetayitR^inimittakenAtmanaH svabhAvasya
pariNAmenotpadyamAnamAtmanaH svabhAvenApohatIti vyavahriyate
.

evamayamAtmano j~nAnadarshanachAritraparyAyANA.n nishchayavyavahAraprakAraH . evamevAnyeShA.n sarveShAmapi paryAyANA.n draShTavyaH . pariNAm dvArA utpanna honevAle dIvAr-Adi paradravyako apane (kalaI)ke svabhAvase shvet karatI haiaisA vyavahAr kiyA jAtA hai; isIprakAr jisakA j~nAnadarshanaguNase paripUrNa, parake apohanasvarUp svabhAv hai aisA chetayitA bhI, svaya.n pudgalAdi paradravyake svabhAvarUp pariNamit nahI.n hotA huA aur pudgalAdi paradravyako apane svabhAvarUp pariNamit na karAtA huA, pudgalAdi paradravya jisako nimitta hai aise apane j~nAnadarshanaguNase paripUrNa par-apohanAtmak (parake tyAgasvarUp) svabhAvake pariNAm dvArA utpanna hotA huA, chetayitA jisako nimitta hai aise apane (pudgalAdike) svabhAvake pariNAm dvArA utpanna honevAle pudgalAdi paradravyako apane (chetayitAke) svabhAvase apohatA hai arthAt tyAg karatA haiisaprakAr vyavahAr kiyA jAtA hai .

isaprakAr yah, AtmAke j~nAn-darshan-chAritra paryAyo.nkA nishchay-vyavahAr prakAr hai . isIprakAr anya samasta paryAyo.nkA bhI nishchay-vyavahAr prakAr samajhanA chAhie .

bhAvArtha :shuddhanayase AtmAkA ek chetanAmAtra svabhAv hai . usake pariNAm jAnanA, dekhanA, shraddhA karanA, nivR^itta honA ityAdi hai.n . vahA.N nishchayanayase vichAr kiyA jAye to AtmAko paradravyakA j~nAyak nahI.n kahA jA sakatA, darshak nahI.n kahA jA sakatA, shraddhAn karanevAlA nahI.n kahA jA sakatA, tyAg karanevAlA nahI.n kahA jA sakatA; kyo.nki paradravyake aur AtmAke nishchayase koI bhI sambandha nahI.n hai . jo j~nAn, darshan, shraddhAn, tyAg ityAdi bhAv hai.n, ve svaya.n hI hai.n; bhAv-bhAvakakA bhed kahanA vah bhI vyavahAr hai, nishchayase bhAv aur bhAv karanevAlA bhed nahI.n hai .

ab, vyavahAranayake sambandhame.n . vyavahAranayase AtmAko paradravyakA j~nAtA, draShTA, shraddhAn karanevAlA, tyAg karanevAlA kahA jAtA hai; kyo.nki paradravya aur AtmAke nimitta-naimittikabhAv hai . j~nAnAdi bhAvo.nkA paradravya nimitta hotA hai, isaliye vyavahArIjan kahate hai.n kiAtmA paradravyako jAnatA hai, paradravyako dekhatA hai, paradravyakA shraddhAn karatA hai, paradravyakA tyAg karatA hai .

isaprakAr nishchay-vyavahArake prakArako jAnakar yathAvat (jaisA kahA hai usIprakAr) shraddhAn karanA ..356 se 365..

514