kataradapi pareShA.n dUShaNa.n nAsti tatra .
bhavatu viditamasta.n yAtvabodho.asmi bodhaH ..220..
isaliye (AchAryadev kahate hai.n ki) ham jIvake rAgAdikA utpAdak paradravyako nahI.n dekhate ( – mAnate) ki jis par kop kare.n.
bhAvArtha : — AtmAko rAgAdi utpanna hote hai.n so ve apane hI ashuddha pariNAm hai.n. yadi nishchayanayase vichAr kiyA jAye to anyadravya rAgAdikA utpanna karanevAlA nahI.n hai, anyadravya unakA nimittamAtra hai; kyo.nki anya dravyake anya dravya guNaparyAy utpanna nahI.n karatA, yah niyam hai. jo yah mAnate hai.n – aisA ekAnta grahaN karate hai.n ki – ‘paradravya hI mujhame.n rAgAdik utpanna karate hai.n’, ve nayavibhAgako nahI.n samajhate, ve mithyAdR^iShTi hai.n. yah rAgAdik jIvake sattvame.n utpanna hote hai.n, paradravya to nimittamAtra hai – aisA mAnanA samyagj~nAn hai. isaliye AchAryadev kahate hai.n ki — ham rAg-dveShakI utpattime.n anya dravya par kyo.n kop kare.n ? rAg- dveShakA utpanna honA to apanA hI aparAdh hai..372..
ab, is arthakA kalasharUp kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [ih ] is AtmAme.n [yat rAg-dveSh-doSh-prasUtiH bhavati ] jo rAgadveSharUp doSho.nkI utpatti hotI hai [tatra pareShA.n katarat api dUShaNa.n nAsti ] usame.n paradravyakA koI bhI doSh nahI.n hai, [tatra svayam aparAdhI ayam abodhaH sarpati ] vahA.N to svaya.n aparAdhI yah aj~nAn hI phai latA hai; — [viditam bhavatu ] isaprakAr vidit ho aur [abodhaH asta.n yAtu ] aj~nAn asta ho jAye; [bodhaH asmi ] mai.n to j~nAn hU.N.
bhAvArtha : — aj~nAnI jIv paradravyase rAgadveShakI utpatti hotI huI mAnakar paradravya par krodh karatA hai ki – ‘yah paradravya mujhe rAg-dveSh utpanna karAtA hai, use dUr karU.N’. aise aj~nAnI jIvako samajhAneke liye AchAryadev upadesh dete hai.n ki — rAg-dveShakI utpatti aj~nAnase AtmAme.n hI hotI hai aur ve AtmAke hI ashuddha pariNAm hai.n. isaliye is aj~nAnako nAsh karo, samyagj~nAn pragaT karo, AtmA j~nAnasvarUp hai aisA anubhav karo; paradravyako rAg-dveShakA utpanna karanevAlA mAnakar us par kop na karo..220..
524