rayamih paramArthashchetyatA.n nityamekaH .
nna khalu samayasArAduttara.n ki.nchidasti ..244..
bhAvArtha : — vyavahAranayakA viShay to bhedarUp ashuddhadravya hai, isaliye vah paramArtha nahI.n hai; nishchayanayakA viShay abhedarUp shuddhadravya hai, isaliye vahI paramArtha hai. isaliye, jo vyavahArako hI nishchay mAnakar pravartan karate hai.n ve samayasArakA anubhav nahI.n karate; jo paramArthako paramArtha mAnakar pravartan karate hai.n ve hI samayasArakA anubhav karate hai.n (isaliye ve hI mokShako prApta karate hai.n)..414..
‘adhik kathanase kyA, ek paramArthakA hI anubhavan karo’ — is arthakA kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [atijalpaiH analpaiH durvikalpaiH alam alam ] bahut kathanase aur bahut durvikalpo.nse bas hoo, bas hoo; [ih ] yahA.N mAtra itanA hI kahanA hai ki [ayam paramArthaH ekaH nityam chetyatAm ] is ekamAtra paramArthakA hI nirantar anubhav karo; [svaras-visar-pUrNa- j~nAn-visphU rti-mAtrAt samayasArAt uttara.n khalu ki~nchit na asti ] kyo.nki nijarasake prasArase pUrNa jo j~nAn usake sphu rAyamAn honemAtra jo samayasAr ( – paramAtmA) usase uchcha vAstavame.n dUsarA kuCh bhI nahI.n hai ( – samayasArake atirikta dUsarA kuCh bhI sArabhUt nahI.n hai).
bhAvArtha : — pUrNaj~nAnasvarUp AtmAkA anubhav karanA chAhie; isake atirikta vAstavame.n dUsarA kuCh bhI sArabhUt nahI.n hai.244.
ab, antim gAthAme.n yah samayasAr granthake abhyAs ityAdikA phal kahakar AchAryabhagavAn is granthako pUrNa karate hai.n; usakA sUchak shlok pahale kahA jA rahA hai : —
shlokArtha : — [Anandamayam vij~nAnaghanam adhyakShatAm nayat ] Anandamay vij~nAnaghanako
588