vyavahAreN sAdhunA darshanaj~nAnachAritrANi nityamupAsyAnIti pratipAdyate . tAni punastrINyapi paramArthenAtmaik ev, vastvantarAbhAvAt . yathA devadattasya kasyachit j~nAna.n shraddhAnamanucharaNa.n cha devadattasvabhAvAnatikramAddevadatta ev, na vastvantaram; tathAtmanyapyAtmano j~nAna.n shraddhAnamanucharaNa.n chAtmasvabhAvAnatikramAdAtmaiv, na vastvantaram . tat AtmA ek evopAsya iti svayamev pradyotate . sa kil —
sevan karane yogya hai — isaprakAr svaya.n uddesh rakhakar dUsaro.nko vyavahArase pratipAdan karate hai.n ki ‘sAdhu puruShako darshan, j~nAn, chAritra sadA sevan karane yogya hai’ . kintu paramArthase dekhA jAye to yah tIno.n ek AtmA hI hai.n, kyo.nki ve anya vastu nahI.n — kintu AtmAkI hI paryAy hai.n . jaise kisI devadatta nAmak puruShake j~nAn, shraddhAn aur AcharaN, devadattake svabhAvakA ulla.nghan na karanese, (ve) devadatta hI hai.n, — anya vastu nahI.n, isIprakAr AtmAme.n bhI AtmAke j~nAn, shraddhAn aur AcharaN, AtmAke svabhAvakA ulla.nghan na karanese, AtmA hI hai.n — anya vastu nahI.n . isaliye yah svayamev siddha hotA hai ki ek AtmA hI sevan karane yogya hai .
bhAvArtha : — darshan, j~nAn, chAritra — tIno.n AtmAkI hI paryAy hai.n, koI bhinna vastu nahI.n hai.n, isaliye sAdhu puruSho.nko ek AtmAkA hI sevan karanA yah nishchay hai aur vyavahArase dUsaro.nko bhI yahI upadesh karanA chAhie ..16..
ab, isI arthakA kalasharUp shlok kahate hai.n : —
shlokArtha : — [pramANataH ] pramANadR^iShTise dekhA jAye to [AtmA ] yah AtmA [samam mechakaH amechakaH cha api ] ek hI sAth anek avasthArUp (‘mechak’) bhI hai aur ek avasthArUp (‘amechak’) bhI hai, [darshan-j~nAn-chAritraiH tritvAt ] kyo.nki ise darshan-j~nAn- chAritrase to tritva (tInapanA) hai aur [svayam ekatvataH ] apanese apaneko ekatva hai .
bhAvArtha : — pramANadR^iShTime.n trikAlasvarUp vastu dravyaparyAyarUp dekhI jAtI hai, isaliye AtmAko bhI ek hI sAth ek-anekasvarUp dekhanA chAhie .16.
ab, nayavivakShA kahate hai.n : —