ഭഗവാന് ശ്രീ കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത യഹ ‘സമയപ്രാഭൃത’ അഥവാ ‘സമയസാര’ നാമകാ ശാസ്ത്ര ‘ദ്വിതീയ ശ്രുതസ്കംധ’കാ സര്വോത്കൃഷ്ട ആഗമ ഹൈ.
‘ദ്വിതീയ ശ്രുതസ്കംധ’കീ ഉത്പത്തി കിസ പ്രകാര ഹുഈ, യഹ പഹലേ ഹമ പട്ടാവലിഓംകേ ആധാരസേ സംക്ഷേപമേം ദേഖ ലേവേം.
ആജ സേ ൨൪൬൬ വര്ഷ പഹലേ ഇസ ഭരതക്ഷേത്രകീ പുണ്യ-ഭൂമിമേം മോക്ഷമാര്ഗകാ പ്രകാശ കരനേകേ ലിയേ ജഗത്പൂജ്യ പരമ ഭട്ടാരക ഭഗവാന് ശ്രീ മഹാവീരസ്വാമീ അപനീ സാതിശയ ദിവ്യധ്വനി ദ്വാരാ സമസ്ത പദാര്ഥോംകാ സ്വരൂപ പ്രഗട കര രഹേ ഥേ. ഉനകേ നിര്വാണകേ പശ്ചാത് പാംച ശ്രുതകേവലീ ഹുഏ, ഉനമേംസേ അന്തിമ ശ്രുതകേവലീ ശ്രീ ഭദ്രബാഹുസ്വാമീ ഹുഏ. വഹാ തക തോ ദ്വാദശാംഗശാസ്ത്രകേ പ്രരൂപണസേ വ്യവഹാരനിശ്ചയാത്മക മോക്ഷമാര്ഗ യഥാര്ഥ പ്രവര്തതാ രഹാ. തത്പശ്ചാത് കാലദോഷസേ ക്രമക്രമസേ അംഗാോംകേ ജ്ഞാനകീ വ്യുച്ഛിത്തി ഹോതീ ഗഈ. ഇസപ്രകാര അപാര ജ്ഞാനസിംധുകാ ബഹു ഭാഗ വിച്ഛേദ ഹോ ജാനേകേ പശ്ചാത് ദൂസരേ ഭദ്രബാഹുസ്വാമീ ആചാര്യകീ പരിപാടീമേം ദോ മഹാ സമര്ഥ മുനി ഹുഏ — ഏകകാ നാമ ശ്രീ ധരസേന ആചാര്യ തഥാ ദൂസരോംകാ നാമ ശ്രീ ഗുണധര ആചാര്യ ഥാ. ഉനസേ മിലേ ഹുഏ ജ്ഞാനകേ ദ്വാരാ ഉനകീ പരമ്പരാമേം ഹോനേവാലേ ആചാര്യോംനേ ശാസ്ത്രോംകീ രചനാഏ കീ ഔര ശ്രീ വീരഭഗവാനകേ ഉപദേശകാ പ്രവാഹ പ്രവാഹിത രഖാ.
ശ്രീ ധരസേന ആചാര്യകോ അഗ്രായണീപൂര്വകേ പാ ചവേ ‘വസ്തു’ അധികാരകേ മഹാകര്മപ്രകൃതി നാമക ചൌഥേ പ്രാഭൃതകാ ജ്ഞാന ഥാ. ഉസ ജ്ഞാനാമൃതമേംസേ അനുക്രമസേ ഉനകേ പീഛേകേ ആചാര്യോം ദ്വാരാ ഷ്ടഖംഡാഗമ തഥാ ഉസകീ ധവലാ-ടീകാ, ഗോമ്മ്ടസാര, ലബ്ധിസാര, ക്ഷപണാസാര ആദി ശാസ്ത്രോംകീ രചനാ ഹുഈ. ഇസപ്രകാര പ്രഥമ ശ്രുതസ്കംധകീ ഉത്പത്തി ഹൈ. ഉസമേം ജീവ ഔര കര്മകേ സംയോഗസേ ഹുഏ ആത്മാകീ സംസാര-പര്യായകാ — ഗുണസ്ഥാന, മാര്ഗണാസ്ഥാന ആദികാ — സംക്ഷിപ്ത വര്ണന ഹൈ, പര്യായാര്ഥികനയകോ പ്രധാന കരകേ കഥന ഹൈ. ഇസ നയകോ അശുദ്ധദ്രവ്യാര്ഥിക ഭീ കഹതേ ഹൈം ഔര അധ്യാത്മഭാഷാസേ അശുദ്ധ-നിശ്ചയനയ അഥവാ വ്യവഹാര കഹതേ ഹൈം.
ശ്രീ ഗുണധര ആചാര്യകോ ജ്ഞാനപ്രവാദപൂര്വകീ ദസവീം ‘വസ്തു’കേ തൃതീയ പ്രാഭൃതകാ ജ്ഞാന ഥാ. ഉസ ജ്ഞാനമേംസേ ഉനകേ പീഛേകേ ആചാര്യോംനേ അനുക്രമസേ സിദ്ധാന്ത രചേ. ഇസപ്രകാര സര്വജ്ഞ ഭഗവാന് മഹാവീരസേ പ്രവാഹിത ഹോതാ ഹുവാ ജ്ഞാന, ആചാര്യോംകീ പരമ്പരാസേ ഭഗവാന് ശ്രീ കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവകോ പ്രാപ്ത ഹുആ. ഉന്ഹോംനേ