യഥാ ഹി കശ്ചിത്പുരുഷോര്ഥാര്ഥീ പ്രയത്നേന പ്രഥമമേവ രാജാനം ജാനീതേ, തതസ്തമേവ ശ്രദ്ധത്തേ, തതസ്തമേവാനുചരതി, തഥാത്മനാ മോക്ഷാര്ഥിനാ പ്രഥമമേവാത്മാ ജ്ഞാതവ്യഃ, തതഃ സ ഏവ ശ്രദ്ധാതവ്യഃ, തതഃ സ ഏവാനുചരിതവ്യശ്ച, സാധ്യസിദ്ധേസ്തഥാന്യഥോപപത്ത്യനുപപത്തിഭ്യാമ് . തത്ര യദാത്മനോനുഭൂയമാനാനേക- ഭാവസംക രേപി പരമവിവേകകൌശലേനായമഹമനുഭൂതിരിത്യാത്മജ്ഞാനേന സംഗച്ഛമാനമേവ തഥേതിപ്രത്യയലക്ഷണം ശ്രദ്ധാനമുത്പ്ലവതേ തദാ സമസ്തഭാവാന്തരവിവേകേന നിഃശംക മവസ്ഥാതും ശക്യത്വാദാത്മാനുചരണ- മുത്പ്ലവമാനമാത്മാനം സാധയതീതി സാധ്യസിദ്ധേസ്തഥോപപത്തിഃ . യദാ ത്വാബാലഗോപാലമേവ സകലകാലമേവ പുരുഷ [രാജാനം ] രാജാകോ [ജ്ഞാത്വാ ] ജാനകര [ശ്രദ്ദധാതി ] ശ്രദ്ധാ കരതാ ഹൈ, [തതഃ പുനഃ ] തത്പശ്ചാത് [തം പ്രയത്നേന അനുചരതി ] ഉസകാ പ്രയത്നപൂര്വക അനുചരണ കരതാ ഹൈ അര്ഥാത് ഉസകീ സുന്ദര രീതിസേ സേവാ കരതാ ഹൈ, [ഏവം ഹി ] ഇസീപ്രകാര [മോക്ഷകാമേന ] മോക്ഷകേ ഇച്ഛുകകോ [ജീവരാജഃ ] ജീവരൂപീ രാജാകോ [ജ്ഞാതവ്യഃ ] ജാനനാ ചാഹിഏ, [പുനഃ ച ] ഔര ഫി ര [തഥാ ഏവ ] ഇസീപ്രകാര [ശ്രദ്ധാതവ്യഃ ] ഉസകാ ശ്രദ്ധാന കരനാ ചാഹിഏ [തു ച ] ഔര തത്പശ്ചാത് [ സ ഏവ അനുചരിതവ്യഃ ] ഉസീകാ അനുസരണ കരനാ ചാഹിഏ അര്ഥാത് അനുഭവകേ ദ്വാരാ തന്മയ ഹോ ജാനാ ചാഹിയേ
ടീകാ : — നിശ്ചയസേ ജൈസേ കോഈ ധനകാ അര്ഥീ പുരുഷ ബഹുത ഉദ്യമസേ പഹലേ തോ രാജാകോ ജാനേ കി യഹ രാജാ ഹൈ, ഫി ര ഉസീകാ ശ്രദ്ധാന കരേ കി ‘യഹ അവശ്യ രാജാ ഹീ ഹൈ, ഇസകീ സേവാ കരനേസേ അവശ്യ ധനകീ പ്രാപ്തി ഹോഗീ’ ഔര തത്പശ്ചാത് ഉസീകാ അനുചരണ കരേ, സേവാ കരേ, ആജ്ഞാമേം രഹേ, ഉസേ പ്രസന്ന കരേ; ഇസീപ്രകാര മോക്ഷാര്ഥീ പുരുഷകോ പഹലേ തോ ആത്മാകോ ജാനനാ ചാഹിഏ, ഔര ഫി ര ഉസീകാ ശ്രദ്ധാന കരനാ ചാഹിയേ കി ‘യഹീ ആത്മാ ഹൈ, ഇസകാ ആചരണ കരനേസേ അവശ്യ കര്മോംസേ ഛൂടാ ജാ സകേഗാ’ ഔര തത്പശ്ചാത് ഉസീകാ അനുചരണ കരനാ ചാഹിഏ — അനുഭവകേ ദ്വാരാ ഉസമേം ലീന ഹോനാ ചാഹിഏ; ക്യോംകി സാധ്യ ജോ നിഷ്കര്മ അവസ്ഥാരൂപ അഭേദ ശുദ്ധസ്വരൂപ ഉസകീ സിദ്ധികീ ഇസീപ്രകാര ഉപപത്തി ഹൈ, അന്യഥാ അനുപപത്തി ഹൈ (അര്ഥാത് ഇസീപ്രകാരസേ സാധ്യകീ സിദ്ധി ഹോതീ ഹൈ, അന്യ പ്രകാരസേ നഹീം) .
(ഇസീ ബാതകോ വിശേഷ സമഝാതേ ഹൈം : — ) ജബ ആത്മാകോ, അനുഭവമേം ആനേവാലേ അനേക പര്യായരൂപ ഭേദഭാവോംകേ സാഥ മിശ്രിതതാ ഹോനേ പര ഭീ സര്വ പ്രകാരസേ ഭേദജ്ഞാനമേം പ്രവീണതാസേ ‘ജോ യഹ അനുഭൂതി ഹൈ സോ ഹീ മൈം ഹൂ ’ ഐസേ ആത്മജ്ഞാനസേ പ്രാപ്ത ഹോനേവാലാ, യഹ ആത്മാ ജൈസാ ജാനാ വൈസാ ഹീ ഹൈ ഇസപ്രകാരകീ പ്രതീതി ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ ഐസാ, ശ്രദ്ധാന ഉദിത ഹോതാ ഹൈ തബ സമസ്ത അന്യഭാവോംകാ ഭേദ ഹോനേസേ നിഃശംക സ്ഥിര ഹോനേമേം സമര്ഥ ഹോനേസേ ആത്മാകാ ആചരണ ഉദയ ഹോതാ ഹുആ ആത്മാകോ സാധതാ ഹൈ . ഐസേ സാധ്യ ആത്മാകീ സിദ്ധികീ ഇസപ്രകാര ഉപപത്തി ഹൈ .
പരന്തു ജബ ഐസാ അനുഭൂതിസ്വരൂപ ഭഗവാന ആത്മാ ആബാലഗോപാല സബകേ സദാകാല സ്വയം ഹീ
൫൦