ଅମୂନି ହି ଧର୍ମାଧର୍ମାକାଶକାଲପୁଦ୍ଗଲଜୀଵାନ୍ତରାଣି ସ୍ଵରସଵିଜୃମ୍ଭିତାନିଵାରିତପ୍ରସରଵିଶ୍ଵ- ଘସ୍ମରପ୍ରଚଣ୍ଡଚିନ୍ମାତ୍ରଶକ୍ତିକଵଲିତତଯାତ୍ଯନ୍ତମନ୍ତର୍ମଗ୍ନାନୀଵାତ୍ମନି ପ୍ରକାଶମାନାନି ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣୈକଜ୍ଞାଯକ- ସ୍ଵଭାଵତ୍ଵେନ ତତ୍ତ୍ଵତୋଽନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵସ୍ଯ ତଦତିରିକ୍ତସ୍ଵଭାଵତଯା ତତ୍ତ୍ଵତୋ ବହିସ୍ତତ୍ତ୍ଵରୂପତାଂ ପରିତ୍ଯକ୍ତୁମ- ଶକ୍ଯତ୍ଵାନ୍ନ ନାମ ମମ ସନ୍ତି . କିଂଚୈତତ୍ସ୍ଵଯମେଵ ଚ ନିତ୍ଯମେଵୋପଯୁକ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵତ ଏଵୈକମନାକୁଲମାତ୍ମାନଂ କଲଯନ୍ ଭଗଵାନାତ୍ମୈଵାଵବୁଧ୍ଯତେ ଯତ୍କିଲାହଂ ଖଲ୍ଵେକଃ ତତଃ ସଂଵେଦ୍ଯସଂଵେଦକଭାଵମାତ୍ରୋପଜାତେତରେତର- ସଂଵଲନେଽପି ପରିସ୍ଫୁ ଟସ୍ଵଦମାନସ୍ଵଭାଵଭେଦତଯା ଧର୍ମାଧର୍ମାକାଶକାଲପୁଦ୍ଗଲଜୀଵାନ୍ତରାଣି ପ୍ରତି
୧ଗାଥାର୍ଥ : — [ବୁଧ୍ଯତେ ] ଯହ ଜାନେ କି [ଧର୍ମାଦିଃ ] ‘ଯହ ଧର୍ମ ଆଦି ଦ୍ରଵ୍ଯ [ମମ ନାସ୍ତି ] ମେରେ କୁଛ ଭୀ ନହୀଂ ଲଗତେ, [ଏକଃ ଉପଯୋଗଃ ଏଵ ] ଏକ ଉପଯୋଗ ହୀ [ଅହମ୍ ] ମୈଂ ହୂଁ — [ତଂ ] ଐସା ଜାନନେକୋ [ସମଯସ୍ଯ ଵିଜ୍ଞାଯକାଃ ] ସିଦ୍ଧାନ୍ତକେ ଅଥଵା ସ୍ଵପରକେ ସ୍ଵରୂପରୂପ ସମଯକେ ଜାନନେଵାଲେ [ଧର୍ମନିର୍ମମତ୍ଵଂ ] ଧର୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକେ ପ୍ରତି ନିର୍ମମତ୍ଵ [ବ୍ରୁଵନ୍ତି ] କହତେ ହୈଂ .
ଟୀକା : — ଅପନେ ନିଜରସସେ ଜୋ ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୈ, ଜିସକା ଵିସ୍ତାର ଅନିଵାର ହୈ ତଥା ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ଗ୍ରସିତ କରନେକା ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଐସୀ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଚିନ୍ମାତ୍ର ଶକ୍ତିକେ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରାସୀଭୂତ କିଯେ ଜାନେସେ, ମାନୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅନ୍ତର୍ମଗ୍ନ ହୋ ରହେ ହୋଂ — ଜ୍ଞାନମେଂ ତଦାକାର ହୋକର ଡୂବ ରହେ ହୋଂ ଇସପ୍ରକାର ଆତ୍ମାମେଂ ପ୍ରକାଶମାନ ଯହ ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ, ଆକାଶ, କାଲ, ପୁଦ୍ଗଲ ଔର ଅନ୍ଯ ଜୀଵ — ଯେ ସମସ୍ତ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ମେରେ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ନହୀଂ ହୈଂ; କ୍ଯୋଂକି ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣ ଏକ ଜ୍ଞାଯକସ୍ଵଭାଵତ୍ଵସେ ପରମାର୍ଥତଃ ଅନ୍ତରଙ୍ଗତତ୍ତ୍ଵ ତୋ ମୈଂ ହୂଁ ଔର ଵେ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ମେରେ ସ୍ଵଭାଵସେ ଭିନ୍ନ ସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ହୋନେସେ ପରମାର୍ଥତଃ ବାହ୍ଯତତ୍ତ୍ଵରୂପତାକୋ ଛୋଡ଼ନେକେ ଲିଯେ ଅସମର୍ଥ ହୈଂ (କ୍ଯୋଂକି ଵେ ଅପନେ ସ୍ଵଭାଵକା ଅଭାଵ କରକେ ଜ୍ଞାନମେଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ନହୀଂ ହୋତେ) . ଔର ଯହାଁ ସ୍ଵଯମେଵ, (ଚୈତନ୍ଯମେଂ) ନିତ୍ଯ ଉପଯୁକ୍ତ ଔର ପରମାର୍ଥସେ ଏକ, ଅନାକୁଲ ଆତ୍ମାକା ଅନୁଭଵ କରତା ହୁଆ ଭଗଵାନ ଆତ୍ମା ହୀ ଜାନତା ହୈ କି — ମୈଂ ପ୍ରଗଟ ନିଶ୍ଚଯସେ ଏକ ହୀ ହୂଁ ଇସଲିଏ, ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକଭାଵମାତ୍ରସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ସାଥ ପରସ୍ପର ମିଲନ ହୋନେ ପର ଭୀ, ପ୍ରଗଟ ସ୍ଵାଦମେଂ ଆନେଵାଲେ ସ୍ଵଭାଵକେ ଭେଦକେ କାରଣ ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ, ଆକାଶ, କାଲ, ପୁଦ୍ଗଲ ଔର ଅନ୍ଯ ଜୀଵୋଂକେ ପ୍ରତି ମୈଂ ନିର୍ମମ ହୂଁ; କ୍ଯୋଂକି ସଦା ହୀ ଅପନେ ଏକତ୍ଵମେଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ ସମଯ (ଆତ୍ମପଦାର୍ଥ ଅଥଵା ପ୍ରତ୍ଯେକ ପଦାର୍ଥ) ଜ୍ଯୋଂ କା ତ୍ଯୋଂ ହୀ ସ୍ଥିତ ରହତା ହୈ; (ଅପନେ ସ୍ଵଭାଵକୋ କୋଈ ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତା) . ଇସପ୍ରକାର ଜ୍ଞେଯଭାଵୋଂସେ ଭେଦଜ୍ଞାନ ହୁଆ ..୩୭..
୮୦
୧ଇସ ଗାଥାକା ଅର୍ଥ ଐସା ଭୀ ହୋତା ହୈ : — ‘ଧର୍ମ ଆଦି ଦ୍ରଵ୍ଯ ମେରେ ନହୀଂ ହୈଂ, ମୈଂ ଏକ ହୂଁ’ ଐସା ଉପଯୋଗ ହୀ ଜାନେ, ଉସ ଉପଯୋଗକୋ ସମଯକେ ଜାନନେଵାଲେ ଧର୍ମ ପ୍ରତି ନିର୍ମମ କହତେ ହୈଂ .