ଯଃ ଖଲୁ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାଦନ୍ଯତ୍ଵେନାଵିଦ୍ଯମାନରସଗୁଣତ୍ଵାତ୍, ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣେଭ୍ଯୋ ଭିନ୍ନତ୍ଵେନ ସ୍ଵଯମରସଗୁଣତ୍ଵାତ୍, ପରମାର୍ଥତଃ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵାମିତ୍ଵାଭାଵାଦ ଦ୍ରଵ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯାଵଷ୍ଟମ୍ଭେନାରସନାତ୍, ସ୍ଵଭାଵତଃ କ୍ଷାଯୋପଶମିକଭାଵାଭାଵାଦ୍ଭାଵେନ୍ଦ୍ରିଯାଵଲମ୍ବେନାରସନାତ୍, ସକଲସାଧାରଣୈକସଂଵେଦନପରିଣାମସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ କେଵଲରସଵେଦନାପରିଣାମାପନ୍ନତ୍ଵେନାରସନାତ୍, ସକଲଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକତାଦାତ୍ମ୍ଯସ୍ଯ ନିଷେଧାଦ୍ରସପରିଚ୍ଛେଦପରିଣତ-
ଅବ ଶିଷ୍ଯ ପୂଛତା ହୈ କି ଯହ ଅଧ୍ଯଵସାନାଦି ଭାଵ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈଂ ତୋ ଵହ ଏକ, ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣ, ପରମାର୍ଥସ୍ଵରୂପ ଜୀଵ କୈସା ହୈ ? ଉସକା ଲକ୍ଷଣ କ୍ଯା ହୈ ? ଇସ ପ୍ରଶ୍ନକା ଉତ୍ତର କହତେ ହୈଂ : —
ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ନହିଂ ସଂସ୍ଥାନ ଉସକା, ଗ୍ରହଣ ନହିଂ ହୈ ଲିଂଗସେ ..୪୯..
ଗାଥାର୍ଥ : — ହେ ଭଵ୍ଯ ! ତୂ [ଜୀଵମ୍ ] ଜୀଵକୋ [ଅରସମ୍ ] ରସରହିତ, [ଅରୂପମ୍ ] ରୂପରହିତ, [ଅଗନ୍ଧମ୍ ] ଗନ୍ଧରହିତ, [ଅଵ୍ଯକ୍ତ ମ୍ ] ଅଵ୍ଯକ୍ତ ଅର୍ଥାତ୍ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗୋଚର ନହୀଂ ଐସା, [ଚେତନାଗୁଣମ୍ ] ଚେତନା ଜିସକା ଗୁଣ ହୈ ଐସା, [ଅଶବ୍ଦମ୍ ] ଶବ୍ଦରହିତ, [ଅଲିଙ୍ଗଗ୍ରହଣଂ ] କିସୀ ଚିହ୍ନସେ ଗ୍ରହଣ ନ ହୋନେଵାଲା ଔର [ଅନିର୍ଦିଷ୍ଟସଂସ୍ଥାନମ୍ ] ଜିସକା ଆକାର ନହୀଂ କହା ଜାତା ଐସା [ଜାନୀହି ] ଜାନ .
ଟୀକା : — ଜୀଵ ନିଶ୍ଚଯସେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯସେ ଅନ୍ଯ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଉସମେଂ ରସଗୁଣ ଵିଦ୍ଯମାନ ନହୀଂ ହୈ ଅତଃ ଵହ ଅରସ ହୈ .୧. ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଗୁଣୋଂସେ ଭୀ ଭିନ୍ନ ହୋନେସେ ସ୍ଵଯଂ ଭୀ ରସଗୁଣ ନହୀଂ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଅରସ ହୈ .୨. ପରମାର୍ଥସେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକା ସ୍ଵାମିତ୍ଵ ଭୀ ଉସକେ ନହୀଂ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯକେ ଆଲମ୍ବନସେ ଭୀ ରସ ନହୀଂ ଚଖତା ଅତଃ ଅରସ ହୈ .୩. ଅପନେ ସ୍ଵଭାଵକୀ ଦୃଷ୍ଟିସେ ଦେଖା ଜାଯ ତୋ ଉସକେ କ୍ଷାଯୋପଶମିକ ଭାଵକା ଭୀ ଅଭାଵ ହୋନେସେ ଵହ ଭାଵେନ୍ଦ୍ରିଯକେ ଆଲମ୍ବନସେ ଭୀ ରସ ନହୀଂ ଚଖତା, ଇସଲିଯେ ଅରସ ହୈ .୪. ସମସ୍ତ ଵିଷଯୋଂକେ ଵିଶେଷୋଂମେଂ ସାଧାରଣ ଐସେ ଏକ ହୀ ସଂଵେଦନପରିଣାମରୂପ ଉସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୋନେସେ ଵହ କେଵଲ ଏକ ରସଵେଦନାପରିଣାମକୋ ପାକର ରସ ନହୀଂ ଚଖତା, ଇସଲିଯେ ଅରସ ହୈ .୫. (ଉସେ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯୋଂକା ଜ୍ଞାନ ହୋତା ହୈ ପରନ୍ତୁ) ସକଲ ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକକେ ତାଦାତ୍ମ୍ଯକା ( – ଏକରୂପ ହୋନେକା) ନିଷେଧ
୯୮