ଅର୍ଥସମଯମେଂ ଜୀଵ ନାମ ହୈ ସାର, ସୁନହୁ ସହୁ;
ତାତୈଂ ଜୁ ସାର ବିନକର୍ମମଲ ଶୁଦ୍ଧ ଜୀଵ ଶୁଦ୍ଧ ନଯ କହୈ,
ଇସ ଗ୍ରନ୍ଥ ମାଁହି କଥନୀ ସବୈ ସମଯସାର ବୁଧଜନ ଗହୈ ..୪..
ପ୍ରଥମ, ସଂସ୍କୃତ ଟୀକାକାର ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଗ୍ରନ୍ଥକେ ପ୍ରାରମ୍ଭମେଂ ମଂଗଲକେ ଲିଯେ ଇଷ୍ଟଦେଵକୋ ନମସ୍କାର କରତେ ହୈଂ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ନମଃ ସମଯସାରାଯ ] ‘ସମଯ’ ଅର୍ଥାତ୍ ଜୀଵ ନାମକ ପଦାର୍ଥ, ଉସମେଂ ସାର — ଜୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ, ଭାଵକର୍ମ, ନୋକର୍ମ ରହିତ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମା, ଉସେ ମେରା ନମସ୍କାର ହୋ . ଵହ କୈସା ହୈ ? [ଭାଵାଯ ] ଶୁଦ୍ଧ ସତ୍ତାସ୍ଵରୂପ ଵସ୍ତୁ ହୈ . ଇସ ଵିଶେଷଣପଦସେ ସର୍ଵଥା ଅଭାଵଵାଦୀ ନାସ୍ତିକୋଂକା ମତ ଖଣ୍ଡିତ ହୋ ଗଯା . ଔର ଵହ କୈସା ହୈ ? [ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵାଯ ] ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ଚେତନାଗୁଣରୂପ ହୈ . ଇସ ଵିଶେଷଣସେ ଗୁଣ-ଗୁଣୀକା ସର୍ଵଥା ଭେଦ ମାନନେଵାଲେ ନୈଯାଯିକୋଂକା ନିଷେଧ ହୋ ଗଯା . ଔର ଵହ କୈସା ହୈ ? [ସ୍ଵାନୁଭୂତ୍ଯା ଚକାସତେ ] ଅପନୀ ହୀ ଅନୁଭଵନରୂପ କ୍ରିଯାସେ ପ୍ରକାଶମାନ ହୈ, ଅର୍ଥାତ୍ ଅପନେକୋ ଅପନେସେ ହୀ ଜାନତା ହୈ — ପ୍ରଗଟ କରତା ହୈ . ଇସ ଵିଶେଷଣସେ, ଆତ୍ମାକୋ ତଥା ଜ୍ଞାନକୋ ସର୍ଵଥା ପରୋକ୍ଷ ହୀ ମାନନେଵାଲେ ଜୈମିନୀଯ – ଭଟ୍ଟ – ପ୍ରଭାକରକେ ଭେଦଵାଲେ ମୀମାଂସକୋଂକେ ମତକା ଖଣ୍ଡନ ହୋ ଗଯା; ତଥା ଜ୍ଞାନ ଅନ୍ଯ ଜ୍ଞାନସେ ଜାନା ଜା ସକତା ହୈ, ସ୍ଵଯଂ ଅପନେକୋ ନହୀଂ ଜାନତା — ଐସା ମାନନେଵାଲେ ନୈଯାଯିକୋଂକା ଭୀ ପ୍ରତିଷେଧ ହୋ ଗଯା . ଔର ଵହ କୈସା ହୈ ? [ସର୍ଵଭାଵାନ୍ତରଚ୍ଛିଦେ ] ଅପନେସେ ଅନ୍ଯ ସର୍ଵ ଜୀଵାଜୀଵ, ଚରାଚର ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ସର୍ଵ କ୍ଷେତ୍ରକାଲସମ୍ବନ୍ଧୀ, ସର୍ଵ ଵିଶେଷଣୋଂକେ ସାଥ, ଏକ ହୀ ସମଯମେଂ ଜାନନେଵାଲା ହୈ . ଇସ ଵିଶେଷଣସେ, ସର୍ଵଜ୍ଞକା ଅଭାଵ ମାନନେଵାଲେ ମୀମାଂସକ ଆଦିକା ନିରାକରଣ ହୋ ଗଯା . ଇସ ପ୍ରକାରକେ ଵିଶେଷଣୋଂ (ଗୁଣୋଂ) ସେ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଇଷ୍ଟଦେଵ ସିଦ୍ଧ କରକେ (ଉସେ) ନମସ୍କାର କିଯା ହୈ .
୨