ଦଵିରତମନୁଭାଵ୍ଯଵ୍ଯାପ୍ତିକଲ୍ମାଷିତାଯାଃ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଯହାଁ ମଂଗଲକେ ଲିଯେ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୋ ନମସ୍କାର କିଯା ହୈ . ଯଦି କୋଈ ଯହ ପ୍ରଶ୍ନ କରେ କି କିସୀ ଇଷ୍ଟଦେଵକା ନାମ ଲେକର ନମସ୍କାର କ୍ଯୋଂ ନହୀଂ କିଯା ? ତୋ ଉସକା ସମାଧାନ ଇସ ପ୍ରକାର ହୈ : — ଵାସ୍ତଵମେଂ ଇଷ୍ଟଦେଵକା ସାମାନ୍ଯ ସ୍ଵରୂପ ସର୍ଵକର୍ମରହିତ, ସର୍ଵଜ୍ଞ, ଵୀତରାଗ, ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମା ହୀ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଇସ ଅଧ୍ଯାତ୍ମଗ୍ରନ୍ଥମେଂ ‘ସମଯସାର’ କହନେସେ ଇସମେଂ ଇଷ୍ଟଦେଵକା ସମାଵେଶ ହୋ ଗଯା . ତଥା ଏକ ହୀ ନାମ ଲେନେମେଂ ଅନ୍ଯମତଵାଦୀ ମତପକ୍ଷକା ଵିଵାଦ କରତେ ହୈଂ ଉନ ସବକା ନିରାକରଣ, ସମଯସାରକେ ଵିଶେଷଣୋଂସେ କିଯା ହୈ . ଔର ଅନ୍ଯଵାଦୀଜନ ଅପନେ ଇଷ୍ଟଦେଵକା ନାମ ଲେତେ ହୈଂ ଉସମେଂ ଇଷ୍ଟ ଶବ୍ଦକା ଅର୍ଥ ଘଟିତ ନହୀଂ ହୋତା, ଉସମେଂ ଅନେକ ବାଧାଏଁ ଆତୀ ହୈଂ, ଔର ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦୀ ଜୈନୋଂକୋ ତୋ ସର୍ଵଜ୍ଞ ଵୀତରାଗୀ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମା ହୀ ଇଷ୍ଟ ହୈ . ଫି ର ଚାହେ ଭଲେ ହୀ ଉସ ଇଷ୍ଟଦେଵକୋ ପରମାତ୍ମା କହୋ, ପରମଜ୍ଯୋତି କହୋ, ପରମେଶ୍ଵର, ପରବ୍ରହ୍ମ, ଶିଵ, ନିରଂଜନ, ନିଷ୍କଲଂକ, ଅକ୍ଷଯ, ଅଵ୍ଯଯ, ଶୁଦ୍ଧ, ବୁଦ୍ଧ, ଅଵିନାଶୀ, ଅନୁପମ, ଅଚ୍ଛେଦ୍ଯ, ଅଭେଦ୍ଯ, ପରମପୁରୁଷ, ନିରାବାଧ, ସିଦ୍ଧ, ସତ୍ଯାତ୍ମା, ଚିଦାନଂଦ, ସର୍ଵଜ୍ଞ, ଵୀତରାଗ, ଅର୍ହତ୍, ଜିନ, ଆପ୍ତ, ଭଗଵାନ, ସମଯସାର ଇତ୍ଯାଦି ହଜାରୋ ନାମୋଂସେ କହୋ; ଵେ ସବ ନାମ କଥଂଚିତ୍ ସତ୍ଯାର୍ଥ ହୈଂ . ସର୍ଵଥା ଏକାନ୍ତଵାଦିଯୋଂକୋ ଭିନ୍ନ ନାମୋଂମେଂ ଵିରୋଧ ହୈ, ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦୀକୋ କୋଈ ଵିରୋଧ ନହୀଂ ହୈ . ଇସଲିଯେ ଅର୍ଥକୋ ଯଥାର୍ଥ ସମଝନା ଚାହିଏ .
ଅବ ସରସ୍ଵତୀକୋ ନମସ୍କାର କରତେ ହୈଂ —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ଅନେକାନ୍ତମଯୀ ମୂର୍ତିଃ ] ଜିନମେଂ ଅନେକ ଅନ୍ତ (ଧର୍ମ) ହୈଂ ଐସେ ଜୋ ଜ୍ଞାନ ତଥା ଵଚନ ଉସମଯୀ ମୂର୍ତି [ନିତ୍ଯମ୍ ଏଵ ] ସଦା ହୀ [ପ୍ରକାଶତାମ୍ ] ପ୍ରକାଶରୂପ ହୋ . କୈସୀ ହୈ ଵହ ମୂର୍ତି ? [ଅନନ୍ତଧର୍ମଣଃ ପ୍ରତ୍ଯଗାତ୍ମନଃ ତତ୍ତ୍ଵଂ ] ଜୋ ଅନନ୍ତ ଧର୍ମୋଂଵାଲା ହୈ ଔର ଜୋ ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ତଥା ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ଗୁଣପର୍ଯାଯୋଂସେ ଭିନ୍ନ ଏଵଂ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ନିମିତ୍ତସେ ହୋନେଵାଲେ ଅପନେ ଵିକାରୋଂସେ କଥଂଚିତ୍ ଭିନ୍ନ ଏକାକାର ହୈ ଐସେ ଆତ୍ମାକେ ତତ୍ତ୍ଵକୋ, ଅର୍ଥାତ୍ ଅସାଧାରଣ — ସଜାତୀଯ ଵିଜାତୀଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ଵିଲକ୍ଷଣ — ନିଜସ୍ଵରୂପକୋ, [ପଶ୍ଯନ୍ତୀ ] ଵହ ମୂର୍ତି ଅଵଲୋକନ କରତୀ ହୈ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଯହାଁ ସରସ୍ଵତୀକୀ ମୂର୍ତିକୋ ଆଶୀର୍ଵଚନରୂପସେ ନମସ୍କାର କିଯା ହୈ . ଲୌକିକମେଂ ଜୋ ସରସ୍ଵତୀକୀ ମୂର୍ତି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈ ଵହ ଯଥାର୍ଥ ନହୀଂ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଯହାଁ ଉସକା ଯଥାର୍ଥ ଵର୍ଣନ କିଯା ହୈ . ସମ୍ଯକ୍ଜ୍ଞାନ ହୀ ସରସ୍ଵତୀକୀ ଯଥାର୍ଥ ମୂର୍ତି ହୈ . ଉସମେଂ ଭୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଜ୍ଞାନ ତୋ କେଵଲଜ୍ଞାନ ହୈ,