ଣ ଵି ହୋଦି ଅପ୍ପମତ୍ତୋ ଣ ପମତ୍ତୋ ଜାଣଗୋ ଦୁ ଜୋ ଭାଵୋ .
ଯୋ ହି ନାମ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧତ୍ଵେନାନାଦିରନନ୍ତୋ ନିତ୍ଯୋଦ୍ଯୋତୋ ଵିଶଦଜ୍ଯୋତିର୍ଜ୍ଞାଯକ ଏକୋ ଭାଵଃ ସ ସଂସାରାଵସ୍ଥାଯାମନାଦିବନ୍ଧପର୍ଯାଯନିରୂପଣଯା କ୍ଷୀରୋଦକଵତ୍କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୈଃ ସମମେକତ୍ଵେଽପି ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵଭାଵ- ନିରୂପଣଯା ଦୁରନ୍ତକଷାଯଚକ୍ରୋଦଯଵୈଚିତ୍ର୍ଯଵଶେନ ପ୍ରଵର୍ତମାନାନାଂ ପୁଣ୍ଯପାପନିର୍ଵର୍ତକାନାମୁପାତ୍ତଵୈଶ୍ଵରୂପ୍ଯାଣାଂ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵାନାଂ ସ୍ଵଭାଵେନାପରିଣମନାତ୍ପ୍ରମତ୍ତୋଽପ୍ରମତ୍ତଶ୍ଚ ନ ଭଵତି . ଏଷ ଏଵାଶେଷଦ୍ରଵ୍ଯାନ୍ତରଭାଵେଭ୍ଯୋ ଭିନ୍ନତ୍ଵେନୋପାସ୍ଯମାନଃ ଶୁଦ୍ଧ ଇତ୍ଯଭିଲପ୍ଯତେ . ନ ଚାସ୍ଯ ଜ୍ଞେଯନିଷ୍ଠତ୍ଵେନ ଜ୍ଞାଯକତ୍ଵପ୍ରସିଦ୍ଧେଃ
ଅବ ଯହାଁ ଯହ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠତା ହୈ କି ଐସା ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମା କୌନ ହୈ କି ଜିସକା ସ୍ଵରୂପ ଜାନନା ଚାହିଏ ? ଇସକେ ଉତ୍ତରସ୍ଵରୂପ ଗାଥାସୂତ୍ର କହତେ ହୈଂ : —
ଗାଥାର୍ଥ : — [ଯଃ ତୁ ] ଜୋ [ଜ୍ଞାଯକଃ ଭାଵଃ ] ଜ୍ଞାଯକ ଭାଵ ହୈ ଵହ [ଅପ୍ରମତ୍ତଃ ଅପି ] ଅପ୍ରମତ୍ତ ଭୀ [ନ ଭଵତି ] ନହୀଂ ଔର [ନ ପ୍ରମତ୍ତଃ ] ପ୍ରମତ୍ତ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ, — [ଏଵଂ ] ଇସପ୍ରକାର [ଶୁଦ୍ଧଂ ] ଇସେ ଶୁଦ୍ଧ [ଭଣନ୍ତି ] କହତେ ହୈଂ; [ଚ ଯଃ ] ଔର ଜୋ [ଜ୍ଞାତଃ ] ଜ୍ଞାଯକରୂପସେ ଜ୍ଞାତ ହୁଆ [ସଃ ତୁ ] ଵହ ତୋ [ସଃ ଏଵ ] ଵହୀ ହୈ, ଅନ୍ଯ କୋଈ ନହୀଂ .
ଟୀକା : — ଜୋ ସ୍ଵଯଂ ଅପନେସେ ହୀ ସିଦ୍ଧ ହୋନେସେ (କିସୀସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଆ ନ ହୋନେସେ) ଅନାଦି ସତ୍ତାରୂପ ହୈ, କଭୀ ଵିନାଶକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ନ ହୋନେସେ ଅନନ୍ତ ହୈ, ନିତ୍ଯ-ଉଦ୍ଯୋତରୂପ ହୋନେସେ କ୍ଷଣିକ ନହୀଂ ହୈ ଔର ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରକାଶମାନ ଜ୍ଯୋତି ହୈ ଐସା ଜୋ ଜ୍ଞାଯକ ଏକ ‘ଭାଵ’ ହୈ ଵହ ସଂସାରକୀ ଅଵସ୍ଥାମେଂ ଅନାଦି ବନ୍ଧପର୍ଯାଯକୀ ନିରୂପଣାସେ (ଅପେକ୍ଷାସେ) କ୍ଷୀର-ନୀରକୀ ଭାଂତି କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ସାଥ ଏକରୂପ ହୋନେ ପର ଭୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସ୍ଵଭାଵକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଦେଖା ଜାଯ ତୋ ଦୁରନ୍ତ କଷାଯଚକ୍ରକେ ଉଦଯକୀ ( – କଷାଯସମୂହକେ ଅପାର ଉଦଯୋଂକୀ) ଵିଚିତ୍ରତାକେ ଵଶସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ଜୋ ପୁଣ୍ଯ-ପାପକୋ ଉତ୍ପନ୍ନ କରନେଵାଲେ ସମସ୍ତ ଅନେକରୂପ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵ ଉନକେ ସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମିତ ନହୀଂ ହୋତା (ଜ୍ଞାଯକଭାଵସେ ଜଡ଼ଭାଵରୂପ ନହୀଂ ହୋତା) ଇସଲିଯେ ପ୍ରମତ୍ତ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ ଔର ଅପ୍ରମତ୍ତ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ; ଵହୀ ସମସ୍ତ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ଭାଵୋଂସେ ଭିନ୍ନରୂପସେ ଉପାସିତ ହୋତା ହୁଆ ‘ଶୁଦ୍ଧ କହଲାତା ହୈ .