[੧੧ ]
ਸਮਯਸਾਰਕੀ ਮਹਿਮਾ
ਮੋਖ ਚਲਿਵੇਕੌ ਸੌਂਨ ਕਰਮਕੌ ਕਰੈ ਬੌਨ,
ਜਾਕੇ ਰਸ-ਭੌਨ ਬੁਧ ਲੌਨ ਜ੍ਯੌਂ ਘੁਲਤ ਹੈ .
ਗੁਨਕੌ ਗਰਂਥ ਨਿਰਗੁਨਕੌਂ ਸੁਗਮ ਪਂਥ,
ਜਾਕੌ ਜਸ ਕ ਹਤ ਸੁਰੇਸ਼ ਅਕੁਲਤ ਹੈ ..
ਯਾਹੀਕੇ ਜੁ ਪਚ੍ਛੀ ਤੇ ਉੜਤ ਜ੍ਞਾਨਗਗਨਮੇਂ,
ਯਾਹੀਕੇ ਵਿਪਚ੍ਛੀ ਜਗਜਾਲਮੇਂ ਰੁਲਤ ਹੈ .
ਹਾਟਕ ਸੌ ਵਿਮਲ ਵਿਰਾਟਕ ਸੌ ਵਿਸਤਾਰ,
ਨਾਟਕ ਸੁਨਤ ਹੀਯੇ ਫਾਟਕ ਖੁਲਤ ਹੈ ..
— ਪਂ. ਬਨਾਰਸੀਦਾਸਜੀ
ਅਰ੍ਥ : — ਸ਼੍ਰੀ ਸਮਯਸਾਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਪਰ ਚਢਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਸੀਢੀ ਹੈ (ਅਥਵਾ
ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੀ ਓਰ ਚਲਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਸ਼ੁਭ ਸ਼ੁਕ ਨ ਹੈ), ਕ ਰ੍ਮਕਾ ਵਹ ਵਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ
ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਲਮੇਂ ਨਮਕ ਪਿਘਲ ਜਾਤਾ ਹੈ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਯਸਾਰਕੇ ਰਸਮੇਂ
ਬੁਧਪੁਰੁਸ਼ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ, ਵਹ ਗੁਣਕੀ ਗਾਁਠ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਗੁਣੋਂਕਾ
ਸਮੂਹ ਹੈ), ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਸੁਗਮ ਪਂਥ ਹੈ ਔਰ ਉਸਕੇ (ਅਪਾਰ) ਯਸ਼ਕਾ ਵਰ੍ਣਨ ਕਰਨੇਮੇਂ
ਇਨ੍ਦ੍ਰ ਭੀ ਆਕੁਲਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਸਮਯਸਾਰਰੂਪ ਪਂਖਵਾਲੇ (ਅਥਵਾ ਸਮਯਸਾਰਕੇ
ਪਕ੍ਸ਼ਵਾਲੇ) ਜੀਵ ਜ੍ਞਾਨਗਗਨਮੇਂ ਉੜਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਸਮਯਸਾਰਰੂਪ ਪਂਖ ਰਹਿਤ (ਅਥਵਾ
ਸਮਯਸਾਰਸੇ ਵਿਪਕ੍ਸ਼) ਜੀਵ ਜਗਜਾਲਮੇਂ ਰੁਲਤੇ ਹੈ. ਸਮਯਸਾਰਨਾਟਕ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਸਮਯਸਾਰ-ਪਰਮਾਗਮ ਕਿ ਜਿਸਕੋ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਨਾਟਕਕੀ ਉਪਮਾ ਦੀ
ਹੈ ਵਹ) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸੁਵਰ੍ਣ ਸਮਾਨ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੈ, ਵਿਰਾਟ (ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ) ਸਮਾਨ ਉਸਕਾ ਵਿਸ੍ਤਾਰ
ਹੈ ਔਰ ਉਸਕਾ ਸ਼੍ਰਵਣ ਕਰਨੇ ਪਰ ਹ੍ਰੁਦਯਕੇ ਕਪਾਟ ਖੁਲ ਜਾਤੇ ਹੈਂ.
ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਲਮੇਂ ਨਮਕ ਪਿਘਲ ਜਾਤਾ ਹੈ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਯਸਾਰਕੇ ਰਸਮੇਂ
ਬੁਧਪੁਰੁਸ਼ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ, ਵਹ ਗੁਣਕੀ ਗਾਁਠ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਗੁਣੋਂਕਾ
ਸਮੂਹ ਹੈ), ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਸੁਗਮ ਪਂਥ ਹੈ ਔਰ ਉਸਕੇ (ਅਪਾਰ) ਯਸ਼ਕਾ ਵਰ੍ਣਨ ਕਰਨੇਮੇਂ
ਇਨ੍ਦ੍ਰ ਭੀ ਆਕੁਲਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਸਮਯਸਾਰਰੂਪ ਪਂਖਵਾਲੇ (ਅਥਵਾ ਸਮਯਸਾਰਕੇ
ਪਕ੍ਸ਼ਵਾਲੇ) ਜੀਵ ਜ੍ਞਾਨਗਗਨਮੇਂ ਉੜਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਸਮਯਸਾਰਰੂਪ ਪਂਖ ਰਹਿਤ (ਅਥਵਾ
ਸਮਯਸਾਰਸੇ ਵਿਪਕ੍ਸ਼) ਜੀਵ ਜਗਜਾਲਮੇਂ ਰੁਲਤੇ ਹੈ. ਸਮਯਸਾਰਨਾਟਕ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਸਮਯਸਾਰ-ਪਰਮਾਗਮ ਕਿ ਜਿਸਕੋ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਨਾਟਕਕੀ ਉਪਮਾ ਦੀ
ਹੈ ਵਹ) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸੁਵਰ੍ਣ ਸਮਾਨ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੈ, ਵਿਰਾਟ (ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ) ਸਮਾਨ ਉਸਕਾ ਵਿਸ੍ਤਾਰ
ਹੈ ਔਰ ਉਸਕਾ ਸ਼੍ਰਵਣ ਕਰਨੇ ਪਰ ਹ੍ਰੁਦਯਕੇ ਕਪਾਟ ਖੁਲ ਜਾਤੇ ਹੈਂ.