ਨਨੁ ਵਰ੍ਣਾਦਯੋ ਯਦ੍ਯਮੀ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਜੀਵਸ੍ਯ ਤਦਾ ਤਨ੍ਤ੍ਰਾਨ੍ਤਰੇ ਕਥਂ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਪ੍ਯਨ੍ਤੇ ਇਤਿ ਚੇਤ੍ — ਵਵਹਾਰੇਣ ਦੁ ਏਦੇ ਜੀਵਸ੍ਸ ਹਵਂਤਿ ਵਣ੍ਣਮਾਦੀਯਾ .
ਇਹ ਹਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਃ ਕਿਲ ਪਰ੍ਯਾਯਾਸ਼੍ਰਿਤਤ੍ਵਾਜ੍ਜੀਵਸ੍ਯ ਪੁਦ੍ਗਲਸਂਯੋਗਵਸ਼ਾਦਨਾਦਿਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ- ਬਨ੍ਧਪਰ੍ਯਾਯਸ੍ਯ ਕੁਸੁਮ੍ਭਰਕ੍ਤਸ੍ਯ ਕਾਰ੍ਪਾਸਿਕਵਾਸਸ ਇਵੌਪਾਧਿਕਂ ਭਾਵਮਵਲਮ੍ਬ੍ਯੋਤ੍ਪ੍ਲਵਮਾਨਃ ਪਰਭਾਵਂ ਪਰਸ੍ਯ ਦੇਤਾ ਹੈ — ਕੇਵਲ ਏਕ ਚੈਤਨ੍ਯਭਾਵਸ੍ਵਰੂਪ ਅਭੇਦਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਪਰਮਾਰ੍ਥਨਯ ਅਭੇਦ ਹੀ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਇਸ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਸੇ ਦੇਖਨੇ ਪਰ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ; ਇਸ ਨਯਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਮੇਂ ਪੁਰੁਸ਼ ਚੈਤਨ੍ਯਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ . ਇਸਲਿਯੇ ਵੇ ਸਮਸ੍ਤ ਹੀ ਵਰ੍ਣਾਦਿਕ ਤਥਾ ਰਾਗਾਦਿਕ ਭਾਵ ਪੁਰੁਸ਼ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਹੀ ਹੈਂ .
ਯੇ ਵਰ੍ਣਸੇ ਲੇਕਰ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨ ਪਰ੍ਯਨ੍ਤ ਜੋ ਭਾਵ ਹੈਂ ਉਨਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਰੂਪਸੇ ਜਾਨਨਾ ਹੋ ਤੋ ਗੋਮ੍ਮਟਸਾਰ ਆਦਿ ਗ੍ਰਨ੍ਥੋਂਸੇ ਜਾਨ ਲੇਨਾ .੩੭.
ਅਬ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯ ਪੂਛਤਾ ਹੈ ਕਿ — ਯਦਿ ਯਹ ਵਰ੍ਣਾਦਿਕ ਭਾਵ ਜੀਵਕੇ ਨਹੀਂ ਹੈੈਂ ਤੋ ਅਨ੍ਯ ਸਿਦ੍ਧਾਨ੍ਤਗ੍ਰਨ੍ਥੋਂਮੇਂ ਐਸਾ ਕੈਸੇ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਵੇ ਜੀਵਕੇ ਹੈਂ’ ? ਉਸਕਾ ਉਤ੍ਤਰ ਗਾਥਾਮੇਂ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਪਰ ਕੋਈ ਭੀ ਯੇ ਭਾਵ ਨਹਿਂ ਹੈਂ ਜੀਵਕੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਵਿਸ਼ੈਂ ..੫੬..
ਗਾਥਾਰ੍ਥ : — [ਏਤੇ ] ਯਹ [ਵਰ੍ਣਾਦ੍ਯਾਃ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਾਨ੍ਤਾਃ ਭਾਵਾਃ ] ਵਰ੍ਣਸੇ ਲੇਕਰ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਪਰ੍ਯਨ੍ਤ ਜੋ ਭਾਵ ਕਹੇ ਗਯੇ ਵੇ [ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਤੁ ] ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਤੋ [ਜੀਵਸ੍ਯ ਭਵਨ੍ਤਿ ] ਜੀਵਕੇ ਹੈਂ (ਇਸਲਿਯੇ ਸੂਤ੍ਰਮੇਂ ਕਹੇ ਗਯੇ ਹੈਂ), [ਤੁ ] ਕਿਨ੍ਤੁ [ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸ੍ਯ ] ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਕੇ ਮਤਮੇਂ [ਕੇਚਿਤ੍ ਨ ] ਉਨਮੇਂਸੇ ਕੋਈ ਭੀ ਜੀਵਕੇ ਨਹੀਂ ਹੈਂ .
ਟੀਕਾ : — ਯਹਾਁ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਪਰ੍ਯਾਯਾਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਨੇਸੇ, ਸਫੇ ਦ ਰੂਈਸੇ ਬਨਾ ਹੁਆ ਵਸ੍ਤ੍ਰ ਜੋ ਕਿ ਕੁਸੁਮ੍ਬੀ (ਲਾਲ) ਰਙ੍ਗਸੇ ਰਂਗਾ ਹੁਆ ਹੈ ਐਸੇ ਵਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਔਪਾਧਿਕ ਭਾਵ ( – ਲਾਲ ਰਙ੍ਗ)ਕੀ ਭਾਂਤਿ, ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਸਂਯੋਗਵਸ਼ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲਸੇ ਜਿਸਕੀ ਬਨ੍ਧਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਹੈ ਐਸੇ ਜੀਵਕੇ ਔਪਾਧਿਕ ਭਾਵ
੧੧੦