ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕੇ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ-
ਕਰ੍ਮਭਾਵ ਔਰ ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁ ਭੋਗ੍ਯਭਾਵ ਕਹਤਾ ਹੈ
.
ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਔਰ ਭੋਕ੍ਤਾ ਮਾਨਾ
ਜਾਯ ਤੋ ਮਹਾਨ ਦੋਸ਼ — ਸ੍ਵਪਰਕੇ ਅਭਿਨ੍ਨ-
ਪਨੇਕਾ ਪ੍ਰਸਂਗ — ਆਤਾ ਹੈ; ਵਹ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ
ਜਿਨਦੇਵਕੋ ਸਮ੍ਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ
. ........
ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿ ਆਸ੍ਰਵ ਜੀਵ-ਅਜੀਵਕੇ ਭੇਦਸੇ
ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਹੈਂ, ਐਸਾ ਕਥਨ ਔਰ
ਉਸਕਾ ਹੇਤੁ
. .........................
ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵ, ਅਜ੍ਞਾਨ, ਅਵਿਰਤਿ — ਯੇ ਤੀਨ
ਪਰਿਣਾਮ ਅਨਾਦਿ ਹੈਂ; ਉਨਕਾ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਪਨਾ ਔਰ ਉਨਕੇ
ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਹੋਨਾ
.
ਆਤ੍ਮਾ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿਭਾਵਰੂਪ ਨ ਪਰਿਣਮੇ ਤਬ ਕਰ੍ਮਕਾ
ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ
. .......................
ਅਜ੍ਞਾਨਸੇ ਕਰ੍ਮ ਕੈਸੇ ਹੋਤਾ ਹੈ ਐਸਾ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯਕਾ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ
ਔਰ ਉਸਕਾ ਉਤ੍ਤਰ
...................
ਕਰ੍ਮਕੇ ਕਰ੍ਤਾਪਨਕਾ ਮੂਲ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਹੈ
.
......
ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਹੋਨੇ ਪਰ ਕਰ੍ਤਾਪਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
.
......
ਵ੍ਯਵਹਾਰੀ ਜੀਵ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਆਤ੍ਮਾਕੋ
ਕਹਤੇ ਹੈਂ, ਯਹ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੈ
...........
ਆਤ੍ਮਾ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ-
ਭਾਵਸੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਯੋਗ-ਉਪਯੋਗ ਹੈਂ
ਵੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕਭਾਵਸੇ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈਂ ਔਰ ਯੋਗ-
ਉਪਯੋਗਕਾ ਆਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ
. .............
ਜ੍ਞਾਨੀ ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਹੀ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ
. ..................
ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਭੀ ਅਪਨੇ ਅਜ੍ਞਾਨਭਾਵਕਾ ਹੀ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ,
ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਤੋ ਜ੍ਞਾਨੀ ਯਾ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਕੋਈ
ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਪਰਸ੍ਪਰ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰ੍ਮ-
ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈਂ
. .............................
ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕੁਛ ਭੀ ਕਰ ਸਕਤਾ
ਨਹੀਂ
. .................................
ਜੀਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਬਨਨੇ ਪਰ ਕਰ੍ਮਕਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੋਤਾ
ਹੁਆ ਦੇਖਕਰ ਉਪਚਾਰਸੇ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਕਿ ਯਹ
ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਨੇ ਕਿਯਾ
. ..................
ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿ ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਆਸ੍ਰਵ ਔਰ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਰੂਪ
ਉਨਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਂਧਕੇ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈਂ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਰ
ਇਨਕਾ ਜੀਵ ਕਰ੍ਤਾਭੋਕ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ
....
ਜੀਵ ਔਰ ਆਸ੍ਰਵੋਂਕਾ ਭੇਦ ਦਿਖਲਾਯਾ ਹੈ; ਅਭੇਦ
ਕਹਨੇਮੇਂ ਦੂਸ਼ਣ ਦਿਯਾ ਹੈ
. .............
ਸਾਂਖ੍ਯਮਤੀ, ਪੁਰੁਸ਼ ਔਰ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿਕੋ ਅਪਰਿਣਾਮੀ
ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਉਸਕਾ ਨਿਸ਼ੇਧ ਕਰ ਪੁਰੁਸ਼ ਔਰ
ਪੁਦ੍ਗਲਕੋ ਪਰਿਣਾਮੀ ਕਹਾ ਹੈ
. ......
ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਜ੍ਞਾਨਭਾਵ ਔਰ ਅਜ੍ਞਾਨਸੇ ਅਜ੍ਞਾਨਭਾਵ ਹੀ
ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੈ
. ......................
ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮ ਬਂਧਨੇਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਰੂਪ
ਅਜ੍ਞਾਨਾਦਿ ਭਾਵੋਂਕਾ ਹੇਤੁ ਹੋਤਾ ਹੈ
....
ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਪਰਿਣਾਮ ਤੋ ਜੀਵਸੇ ਜੁਦੇ ਹੈਂ ਔਰ ਜੀਵਕੇ
ਪੁਦ੍ਗਲਸੇ ਜੁਦੇ ਹੈਂ
. ....................
ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਸੇ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਹੈ ਯਾ ਅਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਐਸੇ
ਸ਼ਿਸ਼੍ਯਕੇ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨਕਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯ-ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਦੋਨੋਂ ਨਯੋਂਸੇ
ਉਤ੍ਤਰ
. ..................................
ਜੋ ਨਯੋਂਕੇ ਪਕ੍ਸ਼ਸੇ ਰਹਿਤ ਹੈ ਵਹ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰ੍ਮਭਾਵਸੇ
ਰਹਿਤ ਸਮਯਸਾਰ — ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾ
—
ਹੈ ਐਸਾ
ਕਹਕਰ ਅਧਿਕਾਰ ਪੂਰ੍ਣ
. .............
੩. ਪੁਣ੍ਯ-ਪਾਪ ਅਧਿਕਾਰ
ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਵਰ੍ਣਨ
.........
ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਕਰ੍ਮ ਬਨ੍ਧਕੇ ਕਾਰਣ ਹੈਂ
. ..........
ਇਸਲਿਯੇ ਦੋਨੋਂ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਨਿਸ਼ੇਧ
. .............
ਉਸਕਾ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਂਤ ਔਰ ਆਗਮਕੀ
ਸਾਕ੍ਸ਼ੀ
. .................................
ਜ੍ਞਾਨ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ
. .....................
ਵਿਸ਼ਯ
ਗਾਥਾ
ਵਿਸ਼ਯ
ਗਾਥਾ
੮੪
੮੫-੮੬
੮੭-੮੮
੮੯-੯੨
੯੩
੯੪-੯੫
੯੬
੯੭
੯੮-੯੯
੧੦੦
੧੦੧
੧੦੨
੧੦੩-੧੦੪
੧੦੫-੧੦੮
੧੦੯-੧੧੨
੧੧੩-੧੧੫
੧੧੬-੧੨੫
੧੨੬-੧੩੧
੧੩੨-੧੩੬
੧੩੭-੧੪੦
੧੪੧
੧੪੨-੧੪੪
੧੪੫
੧੪੬
੧੪੭
੧੪੮-੧੫੦
੧੫੧
[੨੫ ]